Bluewashing*

Şişelenmiş su endüstrisi, kendi ürünlerini satmak için insanları yanlış yönlendiren reel sektöre iyi bir örnektir. Bugün, şişelenmiş su endüstrisinin kendisini çevre dostu bir sektör gibi pazarlama girişimleri, ürünün gerçek etkilerinin görülmesini ve tüketicilerin asıl çevre dostu olan çeşme suyuna yönelmesini engelliyor.

Şişelenmiş Su Endüstrisi

Şirketler, finansal dürtülerle, ürünlerin çevre üzerindeki etkilerini, çevre dostu ürünler satın almak isteyen Amerikan halkından saklıyorlar. Tüketiciler, çevre dostu ürünleri tercih ettikçe, şirketler “greenwashing” yapmakla – yani çevre dostu gibi görünüp aslında çevreye zarar veren ürünler satmakla-  suçlanıyorlar. Günümüzde ise, medyanın giderek artan ilgisiyle birlikte artık “mavi” yeni “yeşil” haline geldi – ve görünüşe bakılırsa, şirketler benzer “bluewashing” taktiklerini dünyada varolan sular üzerindeki etkilerini saklamak için kullanıyorlar.

Şişelenmiş su endüstrisi, ürünlerini satmak için insanları yanlış yönlendiren pazarlama taktiklerini kullanan reel sektöre iyi bir örnek oluşturuyor. Şişelenmiş su satışları, 2008’de, kısmen ekonomiye ama asıl olarak ürünün toplumsal ve çevresel etkileri konusunda farkındalığın artmasına bağlı olarak yıllardan beri ilk kez düştü. Buna karşılık olarak, endüstrinin en büyük oyuncuları Nestle Waters North America, Coca Cola Company ve PepsiCo, şişelenmiş suyu, su sistemlerine ve genel olarak çevreye verdiği zarara rağmen çevre dostu bir ürün gibi satmaya  devam ettiler.

Örneğin, büyük şişeleme şirketleri Dünya Su Günü’nü, su derneklerine yaptıkları bağışların reklamını yapmak ve üretim sürecinde suyu daha verimli kullanmak için attıkları adımların altını çizmek için kullanıyorlar. Fakat şişelenmiş su, doğası gereği su dostu bir ürün değildir. Şişeleme şirketleri, suyu yerel su kaynaklarından alıp başka bir yere naklediyorlar – suyun bulunduğu bölgelerde yaşayan insanların suları hakkında endişelenmelerinin ve su şişeleme şirketlerinin kendi yerellerinde faaliyet göstermelerine karşı çıkmalarının nedenlerinden birisi de budur. Ayrıca, şişelenmiş su üretmek ilave su gerektirir. Ve kaç tane su şişesi üreticisi kendi su ayak izlerini (**)  azaltmaktan bahsederse bahsetsin, su kâr ürettiği sürece, şişe üreticileri genel su tüketimini azaltma amacı taşımayacaklardır.

Şişelenmiş su endüstrisi, çok miktarda petrol kullanmaktan, plastik üretimi ve nakliyesinden dolayı çevre kirliliğine neden olmaktan ve çöp dağları yaratmaktan dolayı elde ettiği kötü şöhretini değiştirmek için çok çalışıyor. Bugün, şişeleme şirketleri, daha ince plastik ya da bitkilerden yapılmış plastik kullandıklarının reklamı yapıyorlar ve geri dönüşüm projelerine ne kadar önem verdiklerini ilan ediyorlar. Hatta Nestle, paketlenmiş içeceklerin çevreye etkileri üzerine uzmanların denetiminde yapılmış olan ilk kapsamlı çalışma olduğunu iddia ettiği bir çalışma başlattı. Nestle, bu çalışmayla, şişelenmiş suyun en düşük su ve karbon ayak izine sahip olduğunu ve hatta Nestle’nin yeni şişelerinin diğer su şişesi firmalarıyla karşılaştırıldığında en düşük ayak izine sahip olduğunu göstermeyi amaçlıyordu. Fakat Nestle’nin kendi yaptırdığı çalışma bile çeşme suyunun Nestle’nin şişelenmiş suyundan bile daha düşük karbon ayak izine sahip olduğunu gösterdi. Ve üstelik çeşme suyunda plastiğe hiç gerek yok.

Paketlenmiş su satmaya yönelik tüm bu çabalar tüketicileri, aslında en çevre dostu olan seçeneği, yani çeşme suyunu görmezden gelmeye teşvik ediyor. Birçok Amerikalı, şişelenmiş su satışları arttıkça, devletin çeşme suyunu temiz tutmak için ayırdığı kaynağın azaldığını görmüyor. Hükümet, Clean Water Trust Fund aracığılı ile kaynak aktararak ve çeşme suyunun sürdürülebilir, güvenli ve ekonomik bir su kaynağı olmasını sağlayarak bu durumu tersine çevirebilir.

Önemli Gerçekler

–          Bir litre suyun plastik şişesini yapmak ve suyu şişeye koymak için iki litre su kullanılıyor.

–          Şişelenmiş su için kullanılan kaynak suları çevresel olarak hassas bölgelerden geliyor.

–          Yeraltı suyunu pompalayarak çıkarmak hem yeraltındaki hem de etrafta bulunan göl, nehir, akarsu vb gibi yerlerdeki su seviyesinin azalmasına neden oluyor.

–          Paketlenmiş içecekler ile karşılaştırıldığında, en düşük su ve karbon ayak izine sahip su, çeşme suyudur.

–          2007’de, ABD’de, şişelenmiş su üretimi için 32 ile 54 milyon varil petrole eşit – yani bir yılda 1.5 milyon arabaya yetecek yakıta eşdeğer enerji kullanıldı

–          Enerji açısından, polietilen tereftalat (PET) şişe üretimi, su çıkarma, şişeleme ve dağıtım işlemleri, çeşme suyu üretiminden 2.000 kat daha fazla maliyetli.

–          2006’da, dört su şişesinden sadece biri geri dönüştürülebilirdi; bu orana göre, milyonlarca ton boş plastik şişesi çöpe gitti.

–          Şişelenmiş suyun dağıtımı için enerji kullanılır, dolayısıyla su dağıtımı iklim değişikliğine katkıda bulunan etkenlerden birisidir.

Yeni yeşil mavidir

Bugünlerde Amerikalı tüketiciler yeşili her yerde görüyorlar: yeşil arabalar, yeşil ışık ampülleri, yeşil evler, yeşil teknoloji – hatta yeşil bir televizyon ağı. Küresel medya, iklim değişikliği ve çevre ile ilgili diğer riskler konusunda farkındalığın artmasını sağladıkça, Amerikalıların büyük çoğunluğu, yeşil ürünler alarak enerji tasarrufu yapmak ve çevre korumasına katkıda bulunmak konusunda sayısız seçenek bombardımanına tutuluyorlar.

Bazı ürünler gerçekten çevre dostuyken, bazı şirketler, aslında çevreye bir faydaları olmadığı halde, tüketicilerin kaygılarından kâr elde etmeye çalışıyorlar. Aslında, kötü bir imaj satışlarına zarar vereceği için, tüketicilerin satın alma kararlarının gerçek sonuçlarını görmelerini engellemek, mali olarak büyük çokuluslu şirketlerin işine geliyor. “Yeşil ürünler almak” konusundaki bütün aldatmaca reklamlar ile birlikte birçok şirket “greenwashing” ile, yani kendi ürünleri aslında çevreye zarar verse de onları sanki çevre dostuymuş gibi satmakla suçlanıyorlar.

Bugün, küresel medyanın dikkatleri su kıtlığına çekmesiyle birlikte mavi, yeni yeşil haline geldi – ve tüm dünyada güvenli su kaynaklarına erişim için mücadele eden insan hakları aktivistleri “greenwashing”e benzer bir “bluewashing”e tanık oluyorlar. Hemen hemen büyük çokuluslu şirketlerin tümünün dünya suyunu korumak için neler yaptıkları konusunda söyleyecek bir şeyleri var. Aslında yine aynı şirketler, bu yaşam kaynağına verilen zararda rol oynuyor olabilirler.

Şişelenmiş su endüstrisi, kendi ürünlerini satmak için insanları yanlış yönlendiren reel sektöre iyi bir örnektir. Bugün, şişelenmiş su endüstrisinin kendisini çevre dostu bir sektör gibi pazarlama girişimleri, ürünün gerçek etkilerinin görülmesini ve tüketicilerin asıl çevre dostu olan çeşme suyuna yönelmesini engelliyor.

Şişelenmiş Su Satışları Azalıyor

Şişelenmiş su endüstrisi, Amerikan halkını plastik şişedeki suyun ideal içme suyu kaynağı olduğuna ikna etmeye çalışmak için milyonlarca dolar harcıyor. Nestle’nin Ice Mountain memba suyu “sütten çıkmış ak kaşık” sloganıyla, Poland Spring marka memba suyu “sadece dünya üzerindeki en iyi lezzete sahip su olabilir” sloganıyla tanıtımını yapıyor ve Pepsi’nin Aquafina suyu içeriğini “Saf Su. Mükemmel Tat” sloganıyla anlatıyor.

Tarihsel olarak, bu tür çabalar genellikle sonuç verdi. ABD’de şişelenmiş su endüstrisinin cirosu 1997’de 4 milyar $ iken, bu rakam 2007’de 11 milyar $’ın üzerine çıktı ve yine 1997’de kişi başına tüketim 51 litre iken bu rakam 2007’de 109 litreye çıktı, 2008’de ise çok küçük bir azalma ile 107 litreye düştü.^[1] Bu düşüş önemli, çünkü kişi başına şişelenmiş su tüketimi 1976’dan 2008’e kadar aralıksız her yıl arttı.^[2] Şişelenmiş su, şu anda Amerika’da gazlı alkolsüz içeceklerden sonra ikinci en büyük paketlenmiş içecek pazarını oluşturuyor.^[3]

Görünüşe bakılırsa, günümüzde bu eğilim değişiyor. The Beverage Marketing Corporation’ın verileri, 2008 yılında, önceki yıllara göre “önemli bir değişiklik” kaydetti, çünkü 2008 yılında şişelenmiş su satışları azaldı.^[4] Bu düşüş 2009 yılında, ülkenin en büyük su şişeleme şirketi olan Nestle Waters North America için de devam etti ve şirketin şişelenmiş sudan elde ettiği kayıtlı satışları yüzde 1,4 oranında azaldı. ^[5]

Bu değişim büyük olasılıkla, kısmen, tüketicilerin genel satın alışlarındaki düşüş ile birlikte ekonomide yaşanan geriye gidişten kaynaklandı.^[6] Para sıkıntısı çeken tüketiciler için, 3,7 litrenin maliyeti 0,002$ ile 0,003$ arasında değişen çeşme suyunu içmek çok daha mantıklıydı. Çünkü özellikleri itibariyle hiçbir farkı bulunmayan şişelenmiş suyun aynı miktarının maliyeti bu rakamlardan yüz binlerce kez daha yüksek.^[7]

Faakat bütün hikaye bundan ibaret değil. Washington Post, National Public Radio ve Beverage Marketing Corporation, satışlardaki bu düşüşün kısmen de olsa, ürünün toplumsal ve çevresel etkileri – şişelenmiş suyun şirketlerin genellikle reklamını yapmadıkları özellikleri – konusundaki farkındalığın artmasından kaynaklanabileceğini açıkladılar.^[8]

Şişelenmiş su endüstrisi, Amerikan halkını, topluma ve çevreye verdiği zarara rağmen ürünü almaya devam etmeye ikna etmek için büyük paralar harcıyor. Muhtemelen endüstrinin en büyük oyuncuları bu yüzden, ürünlerinin asıl etkisi bu olmamasına rağmen, su kaynaklarına zarar vermediklerini kanıtlamak için büyük çaba harcıyorlar.

Grafik 1

Grafik 2

Şişelenmiş Su Endüstrisine “Bluewashing”

Birleşmiş Milletler, küresel su sorununa dikkat çekmek için 22 Mart’ı Dünya Su Günü ilan etti, fakat bu olay şişelenmiş su şirketleri tarafından sabote edildi.

Uluslararası Şişelenmiş Su Birliği (International Bottled Water Association), “Dünya Su Günü: Şişelenmiş Suya En Uygun Gün?” başlıklı açıklamasında, “Şişelenmiş su, önemli bir çevre yönetimi, koruması ve sürdürülebilirliği geleneğine sahip bir endüstri tarafından üretilen sağlıklı bir paketlenmiş içecektir” dedi.^[9] Coca Cola Company, PepsiCo ve Nestle Waters North Africa gibi üyeleri olan Amerikan Meşrubatçılar Birliği (American Beverage Assoaciation), “Dünya Su Günü’ne saygı duyduğunu ve dünyadaki su kaynaklarını ve sağlık koşullarını geliştirmek için çaba harcadığını” duyurdu.^[10] Nestle Waters North America, “Dünya Su Gününü Desteklemek ve Ötesi” başlıklı kendi açıklamasını yayınladı^[11].

Bu şirketler, dünyadaki su krizini çözme konusunda lider bir rol oynadıklarını kanıtlamak için su derneklerine bağışlar yapıyorlar ya da üretim sırasında kullandıkları su miktarını azaltmak için çaba harcıyorlar. Fakat bu faaliyetler, dikkati, şişelenmiş su üretiminden kaynaklanan su sorunlarından başka yöne çekmeye, şirketlerin “bluewashing” çabalarına hizmet ediyor.

Şişelenmiş su şirketlerinin, yerel su yönetimini destekledikleri yönündeki açıklamaları, şişelenmiş suyun, niteliği gereği su yoğunluklu olduğu gerçeğini açıkça görmezden geliyor. 2008’de^[12] satılan 32.19 milyar litre su  doğal çevrelerinden alındı, plastik şişelerin içine paketlendi ve genellikle çok uzak mesafelere taşındı.

Bu, özellikle, genellikle çevresel olarak hassas su kaynaklarıyla bağlantılı olan yeraltı sularından elde edilen memba suları ile ilgili bir sorundur.^[13] Yer altından pompalama yoluyla su çekmek genel bir sorun çünkü yer altı suları, yer altındaki su sisteminin geri kalanı ile bağlantılıdır.^[14] Su, yerin altından normalden daha hızlı bir şekilde dışarı çekildiğinde çevredeki bütün su havzaları su kaybetmiş olur.^[15] Yer altındaki su seviyesi düştüğünde, bu durum, o bölgede bulunan nehirlerin, akarsuların, göllerin ve sulak alanların akış seviyesini etkiler.^[16]

New Hampshire ve California’daki kamu dernekleri de dahil olmak üzere ABD’deki bir çok endişeli vatandaş, su şişeleme firmalarının, su havzalarına zarar verilmesini engellemek üzere bölgelerine gelmelerine karşı çıktılar.^[17] Mecosta County ve Michigan halkı, Nestle bölgede faaliyet göstermeye başladığından beri, fabrikanın çevresindeki akarsulardaki su seviyesinin düşmesini kanıt olarak göstererek Nestle’yi mahkemeye verdi.^[18]

Şişenin içine konulan suya ek olarak, şişelenmiş su üretimi sırasında da su kullanılır. Pacific Institute’nin tahminlerine göre, 2006’da PET şişeye giren her bir litre suyun konduğu plastiği üretmek ve suyu şişeye koymak için iki litre su kullanıldı.^[19] Şişelenmiş su endüstrisinin 2008’de, 32.19 milyar litreye eşdeğer miktarda su sattığı düşünülürse, su şişeleme firmalarının bu miktarda suyu şişelemek için tahmini olarak 64 milyar litre su kullanmış olması gerekiyor.^[20]

Şişelenmiş su endüstrisi, bu sorunu, su ayak izini azaltma konusunda çaba harcayarak çözdüğünü iddia ediyor – yani, ne kadar su kullandığını tespit ederek ve bu miktarı azaltmak için önlemler alarak. 2009 yılının Aralık ayında, PepsiCo, Coca Cola Company ve Nestle Waters North America’nın temsilcileri, “şirketlerinin tatlı su yönetimi ve azalması konusunda öncülük yaptığını göstermek için” Corporate Water Footprint Konferansı’na katıldılar.^[21]

Fakat bu çabalar, bu şirketlerin suyun kendisinden kâr ettikleri ve bu nedenle genel su kullanımını asla azaltamayacakları gerçeğini göz ardı ediyor. Örneğin, Nestle Waters North America’nın raporuna göre şirket, ürettiği 3,7 litre şişelenmiş su için 4,11 litre su kullanıyor ve 2007’de tahmini olarak 14.8 milyar litre su kullandı.^[22] Nestle Waters North America, 2007 yılında, üretim sürecinde kullandığı su miktarını yüzde 1,3 oranında azalttı –  fakat aynı zamanda ürettiği şişelenmiş su hacmini yüzde 10 oranında artırdı.^[23] 2006 ve 2007 arasında, Nestle Water North America’nın litre başına su kullanım yoğunluğu 1,38’den 1,37’ye düştü – fakat hala 2006 yılına göre 1.3 milyar litre  daha fazla su kullandı.^[24] Dolayısıyla, üretim süreci su açısından daha verimli olsa bile, şirketin kullandığı su miktarı aslında arttı.

Coca Cola Company’nin su ayak izini azaltmak üzere yaptığı planların muhtemelen önemli bir etkisi olmayacak. Su, Coca Cola’nın bütün paketlenmiş içeceklerinin temel içeriğini oluşturuyor, fakat Coca Cola 2007’de artık suyun, ürünlerinde etken madde olmayacağını açıkladı.^[25] Coca Cola Company, World Wildlife Fund, Twente University, World Business Council for Sustainable Development, Water Neutral/Emvelo Group ve UNESCO-IHE tarafından geliştirilen “su nötralitesi” tanımına göre şirket, kendi su ayak izini ölçebiliyor, bunu azaltmak için önlemler alabiliyor ve başka bir yerdeki suyu geliştirerek kendi çalıştığı bölgede kullandığı suyu telafi edebiliyor.^[26]

Su nötralitesi sorunlu bir kavram,  çünkü suyun değeri bütün bağlamlarda aynı olmayabilir.^[27] Suyun az olduğu bir bölgeden su çekmenin etkisi, suyun çok olduğu bir bölgeden su çekmeye göre çok daha fazladır.^[28] Ayrıca, su, – yeraltında ya da yer üstünde olması fark etmez – bir su havzasının parçası olan yerel bir kaynaktır. Başka bir su havzasından alınan su miktarını azaltmanın, daha önce su çekilen diğer su havzasına hiçbir faydası olmayacaktır.

Coca-Cola ve partnerleri, kendi yaptıkları teknik tanımda, su nötralitesini, su ayak izini sıfıra indirmek olarak değil, su ayak izini düşürmek için “mantıksal olarak olası” her şeyi yapmak ve ayak izi artığını telafi etmek için “mantıklı yatırımlar” yapmak olarak tanımlıyorlar.^[29] Fakat, “mantıklı” terimi şirketlerin yorumuna açık olduğu için, suyun etkin olmadığı bir üretim yapma iddiasının genel su kullanımını değiştirmesi mümkün gibi görünmüyor.

Şişelenmiş Su Endüstrisine “Greenwashing”

Şişelenmiş su endüstrisinin üzerini kapatmaya çalıştığı tek çevre sorunu su kullanımı değil. Şişelenmiş su endüstrisi, su yoğunluklu üretim yapan bir endüstri olduğu kadar enerji yoğunluklu bir üretim yapan ve bundan dolayı çok miktarda atık üreten bir endüstri olma özelliğini de taşıyor. Pacific Institute’nin, uzmanların gözetiminde yaptırdığı bir çalışmada yapılan tahminlere göre, ABD’deki şişelenmiş su endüstrisinin 2007’de kullandığı enerji 32 ile 54 milyon varil petrole – yani yılda 1.5 milyon arabaya yetecek kadar yakıta – eşit.^[30] Bu raporun tahminine göre, polietilen tereftalat (PET) şişe üretimi, su çıkarımı, şişelemesi ve dağıtımı için kullanılan enerji miktarı, çeşme suyu üretimi için kullanılan enerji miktarından 2.000 kat daha fazladır.^[31]

ABD’de, şişelenmiş su endüstrisi, her yıl on milyarlarca plastik şişe üretmek için petrol ve enerjiye ihtiyaç duyuyor. 2006 yılında, her dört şişesinden yalnızca biri geri döndü.^[32] Bu orana göre, milyonlarca boş plastik şişe çöpe gitti. Kısa süre önce yayınlanan bir raporda U.S. Government Accountability Office’den yapılan bir alıntıya göre, çöp endüstrisi uzmanları bu şişelerin “asla yok olmayacaklarını” söylemişler.^[33] Son olarak, ayrıca, şişelenmiş su ürünlerinin nakliyesi için de çok miktarda enerji kullanılıyor.^[34] Bu da kirliliğin ve küresel ısınmanın daha da artmasına yol açıyor.

Su şişeleme endüstrisi, bu çevresel etkilerin tüketicileri kaygılandırdığının çok iyi farkında ve çevre dostu imajı vermek için büyük çaba harcıyor. 2010 yılının Şubat ayında, yani 2009 yılında şirketin satışlarının düştüğü tek sektörün şişelenmiş su sektörü olduğunun açıklandığı ay ile aynı ayda, Nestle Waters North America, su ve paketlenmiş içeceklerin çevresel ayak izleri üzerine uzmanların gözetiminde hazırlattığı raporun sonuçlarını açıkladı.^[35] Raporun açıklanması sırasında yapılan basın açıklamasında şişelenmiş suyun, paketlenmiş içecekler arasında en düşük çevresel ayak izine sahip ürün olduğu ve Nestle’nin EcoShape şişesinin, şişelenmiş sular arasında en hafif şişe olduğu söylendi.^[36] Çalışmayı yaptıranın Nestle olduğu düşünülürse bu sonuçlar hiç de şaşırtıcı değil. Fakat Nestle’nin basın açıklamasındaki basma kalıp sözler dikkatleri çalışmanın asıl sonucundan başka yöne kaydırıyor: Çeşme suyu, en küçük ayak ve karbon izine sahip sudur.^[37]

Nestle’nin çalışması, su şişeleme endüstrisinin, kendi ürettiği plastik çöplere yönelik eleştirilere verdiği ve aslında insanları yanlış bilgilendiren tek yanıt değil. Su şişeleme endüstrisi ayrıca, geri dönüşüm konusunda büyük çaba harcayarak ve yeni, çevre dostu şişelerin reklamını yaparak çevre dostu bir imaj vermeye çalışıyor. Uluslararası Şişelenmiş Su Birliği (International Bottled Water Association),Amerika Geri Dönüşüm Günü (America Recycles Day)’ne katılıyor.^[38] Nestle Waters North America, America Meşrubatçılar Birliği (American Beverage Assoaciation)’nin Görev Gücü içinde yer alıyor.^[39] Amerika Meşrubatçılar Birliği (American Beverage Association), “Amerika’da geri dönüşümü yeniden canlandırmak amacıyla”, National Recycling Partnership (Ulusal Geri Dönüşüm Ortaklığı) oluşturmak için ABD Çevre Koruma Ofisi (U.S. Environmental Protection Agency) ile birlikte çalışıyor.^[40]

Ayrıca, Uluslararası Şişelenmiş Su Birliği (International Bottled Water Association), medyaya gönderdiği basın açıklamasında, suyun içine konduğu şişenin ağırlığının yüzde 32,6 oranında azaldığını ve böylece 1.3 milyar pound plastik madde tasarrufu yapıldığını söyledi.^[41] Bu muhtemelen, Nestle, PepsiCo ve Coca-Cola gibi firmaların şişelerinin “ağırlığını azaltma” çabalarının bir sonucu.^[42] Coca-Cola bir adım daha ileri gitti ve plastiğin üretim sürecinde petrole dayalı içerik yerine bitkisel içeriğin kullanıldığı yeni “PlantBottle”ının reklamını yaptı.^[43]

Coca-Cola Company’nin yeni PlantBottle’ı, aslında sanıldığı gibi çevre dostu bir ürün değil. Bu şişeler, kısmen bitkilerden elde edilen ürünlerden üretiliyor olsalar da, aslında hala, tıpkı geleneksel şişeler gibi kimyasal bir üretim süreci sonucunda elde edilen polietilen tereftalat (PET)’tan yapılıyorlar. Normal şişe ile PlantBottle arasındaki fark, daha önce petrolden elde edilen kimyasal bir içeriğin artık şeker kamışından elde ediliyor olması.^[44]

Coca Cola, bitkiye dayalı plastik kullanmaktaki amacının, petrol gibi, yenilenemeyen kaynaklara olan bağımlılığını azaltmak olduğunu söylüyor.^[45] Fakat, üretim sürecinde bitkisel materyaller kullanılarak elde edilen plastikler yeni sorunlara yol açıyorlar. Raf ömürleri daha kısa oluyor ve petrole dayalı geleneksel ürünler kadar iyi karbonatlaşmıyorlar.^[46] Bu, Coca-Cola’nın yeni PlantBottle’larının sadece yüzde 30 oranında bitkisel olduğunu açıklayabilir.^[47] Üstelik, Coca-Cola, “PlantBottle üretimi için hammaddeyi, şeker kamışı endüstrisinin yağmur ormanlarını yok etmekle eleştirililen Brezilya’daki tedarikçilerden alıyor”.^[48] Şeker, su yoğunluklu bir üründür ve şeker üretimi suyun kirlenmesine neden olur.^[49]

Şişenin ne kadar hafif olduğu ya da plastiğin neden yapıldığının bir önemi yoktur, o hala yok edilmesi gereken plastik bir şişedir. Coca-Cola yaptığı basın açıklamasında, PlantBottle’ların yüzde yüz geri dönüştürülebilir olduğunu söyledi –  böylece bitkisel şişelerin neden olduğu başka bir kazanca da dikkat çekmeye çalıştı.^[50] Fakat, Nestle, bitkisel olmayan şişelerinin de yüzde yüz geri dönüştürülebilir olduğunu söylüyor.^[51] Aslında bütün PET şişeler geri dönüştürülebilir. Sorun, her dört şişeden sadece üçünün çöp kutularına atılıyor olması.^[52]

Çeşme Suyuna Yapılan Saldırılar

Uluslararası Şişelenmiş İçme Suyu Birliği (International Bottled Water Assoaciation), şişelenmiş su endüstrisinin, tarım gibi birçok başka endüstriden daha az su kullandığını ilan etme konusunda biraz aceleci davrandı.^[53] Nestle, hem soda hem de bira üretiminin şişelenmiş su üretiminden daha fazla su gerektirdiğini söyledi.^[54] Bu argümanlar doğru, fakat yine de şişelenmiş suyu su dostu yapmaya yetmiyorlar. Su, her gıdanın ya da paketlenmiş içeceğin üretimi için gerekli bir kaynaktır. Fakat, bu tür diğer ürünlerden farklı olarak, çeşmeden de akabilir.

Amerikalı tüketicilerin büyük çoğunluğu güvenli çeşme suyuna erişebilir, şişelenmiş su olmazsa olmaz bir ürün değildir. Şişelenmiş su endüstrisinin kendisini çevre dostu olarak pazarlamak için harcadığı tüm çabalar, su, plastik şişelerin içinde satıldığı ve dünyanın başka yerlerine nakledildiği sürece, enerji tükettiği ve çöp ürettiği gerçeğini göz ardı ediyor. Bu etkileri engellemenin en iyi yolu, şişelenmiş suya göre daha düşük su ayak izine ve karbon ayak izine sahip olan ve hiçbir plastik ambalajın kullanımına gerek duyulmayan çeşme suyu içmektir.

Fakat, şişelenmiş su endüstrisinin paketlenmiş su satmak yönündeki çabaları, genel olarak sadece çevre üzerinde değil, aynı zamanda ülkenin kamusal içme suyu kaynakları üzerinde de yan etkilere sahiptir. Şişelenmiş su endüstrisi kendi suyunu ideal, temiz içme suyu kaynağı olarak sattıkça, çok sayıda tüketici, bundan etkilenerek, şişelenmiş suyun, çeşme suyuna göre daha güvenli ve temiz olduğunu düşünüyor – çalışmalar, şişelenmiş suda pislik olduğunu göstermiş olmasına ve ABD’de hükümetin çeşme suyu konusundaki standartları şişelenmiş suya göre daha sıkı olmasına rağmen.^[55]

Şişelenmiş su endüstrisinin verdiği mesajlar, tüketicilerin çeşme suyuna güvenmemelerine ve bu nedenle kamuya açık içme suyuna destek vermemelerine neden oluyor. Aslında, son 10 yılda şişelenmiş su satışları düzenli olarak artarken ve birçok yılda satışlardaki bu artış çift haneli sayılarla ifade edilirken,^[56] 2008 yılında, enflasyona göre yapılan ayarlama sonucunda, su altyapısına ayrılan federal fonda tarihsel bir düşüş yaşandı.^[57] Su sistemlerine ayrılan paranın azaltılması, halkın su çeşme suyuna duyduğu güveni daha da azaltacaktır.

Grafik 3

Şişe Suyuna Karşı

Çok sayıda Amerikalı tüketici şişelenmiş su endüstrisinin uyguladığı pazarlama taktiklerinin gerçek yüzünü görüyor ve tüm dünyada şişelenmiş su içilmesine bir son vermek ve çeşme suyuna geri dönmek için başlatılan harekete katılıyor. College Sustainability Report Card’a göre, Şubat 2010 itibariyle, 23 üniversite kampüsünde bir kere kullanılıp atılan şişeler için çöp kutuları bulunuyor.^[58] ABD Belediye Başkanları Konferansı’nda 2007 yılında geçen bir çözüm, belediye suyu kullanmanın öneminden söz ediyor ve 2008 yılına ait bir başka çözüm de belediye başkanlarını, hükümetin aşmalı olarak şişelenmiş su kullanımına son vermesi için teşvik ediyor.^[59] Los Angeles, San Franccisco, ve New York gibi giderek artan sayıda belediye, hükümetin şişelenmiş suya fon ayırmasını yasaklıyor.^[60] Organizatörler, artık şişelenmiş su bulunmayan etkinliklere ev sahipliği yapıyorlar ve San Francisco’daki restoranlar artık şişelenmiş su satmıyorlar.^[60]

Giderek daha çok sayıda insan dikkatini çeşme suyuna yönelttikçe, sadece şişelenmiş su satın almamak yeterli olmayacaktır– kamuoyunun aynı zamanda kamusal su altyapılarına yatırım yapması, böylece çeşme suyunun güvenilir ve ekonomik bir çevresel olarak sürdürülebilir içme suyu kaynağı olarak kalmasını sağlaması gerekir. Clean Water Trust Fund, bu amacı, kamu su altyapısına tahsis edilmiş düzenli fon kaynakları bularak gerçekleştirebilir ve böylece belediyeler ve eyaletler, su sistemlerinde, herkes için temiz ve ekonomik suyu garanti altına alacak olan gerekli tamiratları ve güncellemeleri yapabilirler.

Su Derneklerine Yapılan BağışlarBüyük su şişeleme şirketleri, su derneklerine yaptıkları bağışların reklamını yaparak su dostu imajlarını güçlendirme konusunda çok hevesliler. Dünyadaki su sorunlarının çözülmesi büyük bir ihtiyaç. Bugün, 2.6 milyar kişi sağlıklı yaşam koşullarının olmadığı evlerde yaşıyorlar ve 1.1 milyar kişi sağlıklı içme suyuna erişim olanağına sahip değil.[62] Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization) ve UNICEF’e göre, en temel Birleşmiş Milletler Milenyum Gelişim Hedefleri’ne ulaşmak için her yıl 11.3 milyar dolar yatırım yapılması gerekiyor.[63]2009 yılında, Nestle Waters North America, Kızıl Haç Su ve Sağlıklı Yaşam Programları (Red Cross Water and Sanitations Programs) 1.5 milyon İsveç Frankı (yaklaşık 1.4 milyon dolar) bağışladığını ve su eğitimi konusunda yayınlar yapan WET Projesi (Water Education for Teachers)’ni desteklediğini açıkladı.[64] Coca-Cola Vakfı, dünya çapındaki birkaç önemli nehrin etrafındaki su havzalarını geliştirmek için Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wildlife Fund) ile 20 milyon dolarlık bir ortaklık oluşturduklarını duyurdu.[65] 2008’de, PepsiCo, 2005 yılından beri gelişmekte olan ülkelerdeki su projelerine 15 milyon dolardan fazla kaynak aktardığını duyurdu.[66] PepsiCo ayrıca, Ethos Water marka bir su satmak için Starbucks ile ortaklık kurdu.[67] Starbucks satılan her şişe Ethos Water için, gelişmekte olan ülkelerdeki su programlarına kaynak sağlayan Ethos Water Fonu’na 5 cent veriyor.[68]Bu şirketlerin satışlarından elde ettikleri kazancı düşündüğümüzde bu bağışlar o kadar da etkileyici görünmüyor. Örneğin Nestle Waters North America 2007’de 3.8 milyar dolar[69] gelir elde etti ve yardım derneklerine 2.6 milyon dolar bağışladı[70] – yani şişelenmiş su satışından elde ettiği gelirin sadece 0,07’si. Eğer PepsiCo üç yılda 15 milyon dolar verdiyse, bu, tüm su, gazlı alkolsüz içecekler, meyve suları, kahveler, çaylar ve enerji içeceklerinden elde ettiği gelirden yılda sadece 5 milyon dolar verdiği anlamına gelir – yani tüm bunlardan 2008 yılında elde ettiği 43 milyar doların sadece yaklaşık yüzde 0,01’i[71]. 2008 yılında Pepsi sadece Aquafina markasından 1.3 milyar dolar gelir elde etti.[72] Eğer Starbucks tanesini 1,80$’a sattığı her Ethos Water için 5 cent bağış yapıyorsa, su projelerine 10 milyon dolar bağış yapmış olması için 360 milyon dolar gelir elde etmiş olması gerekir.[73] Bu şirketlerin su derneklerine yaptıkları bağış miktarı, bu şirketlerin diğer işleri için harcadıkları miktar ile karşılaştırıldığında hiçbir şey ifade etmiyor. Daha da önemlisi, bu bağışlar şişelenmiş su endüstrisinin yerel su kaynakları üzerindeki etkisini ortadan kaldırmıyor.

Birleşmiş Milletler CEO’lar İçin Su Yönetimi Kuralları (CEO Water Mandate)Dünya Su Günü’ne bağlılıklarını ilan eden şirketler ayrıca Birleşmiş Milletler CEO’lar İçin Su Yönetimi Kuralları (CEO Water Mandate)’na – Birleşmiş Milletler’in öncülüğünde başlatılan ve çok laf söyleyip hiçbir şey yapmamakla eleştirilen bir program – kayıt oldular. Coca-Cola, Nestle ve Pepsi, şirketler ve Birlişmiş Milletler arasındaki bu gönüllü birlikteliği, dünyanın büyük çok uluslu şirketlerini, insan hakları ve çevre konularında sosyal sorumluluk ilkelerine uyma konusunda teşvik eden Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (United Nations Global Compact) çerçevesinde imzaladılar.[74]Birleşmiş Milletler CEO’lar İçin Su Yönetimi Kuralları (CEO Water Mandate), şirketleri özellikle su hakkındaki kayıtlarını kamuya açıklama ve dünya su kaynakları üzerindeki etkilerini azaltma konusunda uyarıyor.Fakat, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (United Nations Global Compact)’nin kendisi gibi, Birleşmiş Milletler CEO’lar İçin Su Yönetimi Kuralları (CEO Water Mandate) da amaçlarının gerisine düşmekle eleştiriliyor. Bu programı elleştirilenler Birleşmiş Milletler CEO’lar İçin Su Yönetimi Kuralları (CEO Water Mandate)’nı, “şirketlerin topluma ve çevreye verdikleri zararı “greenwashig” yöntemiyle gizlemelerine yardımcı olan uluslararası kuruluşlardan birisi olarak” görüyorlar.[75] Şirketlerin yaptıkları anlaşmaların bir bağlayıcılığı olmadığı için şirketler, davranışlarını değiştirmeden bu anlaşmalara dahil olabiliyorlar[76]. 2010 yılında, Birleşmiş Milletler CEO’lar İçin Su Yönetimi Kuralları (CEO Water Mandate), her yıl İsviçre’nin Davos şehrinde Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum) ile aynı anda yapılan ve şirketlerin çevreye verdikleri zararın teşhir edildiği Kamuoyu Ödülleri (Public Eye Awards)’nin 7organizatörlerinden “greenwashing” ödülü aldı.[77]

Çocuklara Su SatmakGünümüzde, şişelenmiş su endüstrisi, kendisine daha olumlu bir imaj vermek için medyanın en çok ilgilendiği bir başka alana atlıyor: çocuklukta obezite salgını. Sodanın, çocuklukta obeziteye neden olan faktörlerden biri olduğu yönündeki kötü ününden sonra şişelenmiş su endüstrisi kendisini sodaya sağlıklı bir alternatif olarak pazarlamaya başladı. 2009’da yayınlanan Research and Markets Raporu, “şişelenmiş suyun gelecekte sunduğu fırsatlar”dan, “etik ve sağlık yönünden güvenilir” olmasından söz ediyor.[78] Nestle Waters North America, suyun sağlık üzerindeki etkilerini tespit etmek için yapılan araştırmalara para aktarıyor ve hatta suyunu çocuklar için özel tasarlanmış 11 ounce (33 gr)’luk şişelere paketliyor.[79]Çocuklara şişelenmiş su içmeyi öğretmek aslında onlara çevre dostu olmayan bir davranışı öğretmek anlamına geliyor. Çeşme suyu da sudur – ve sağlık konusunda aynı etkiye sahiptir. Aslında, New York Times yeni yapılan bir çalışmanın, okullardaki çeşmelerden içilen suların çocukların kilolu olma riskini azalttığını ortaya koyduğunu yazdı.[80]

a

Food&Water Watch tarafından Mart 2010’da hazırlanan “Bluewashing”  broşürünün İngilizcesine www.foodandwaterwatch.org adresinden ulaşabilirsiniz. Broşürün Türkçe çevirisine izin verdiği için Food&Water Watch’a teşekkür ederiz.

*Bluewashing: Bir ürünü, aslında dünyada bulunan yer altı ve yer üstü sularına zarar verdiği halde, su dostuymuş gibi pazarlamaya çalışmak.

** Prof. Arjen Y. Hoekstra ‘Sanal Su’ tarifinden yola çıkarak ‘Water Footprint (Su Ayak İzi)’ Kavramını geliştirmiştir. Bir kişinin ‘Su Ayak İzi’ onun tarafından tüketilen hizmet, mal ve ürünlerin üretimi için kullanılan toplam temiz su kaynağı miktarıdır. (Ç.N.)

Dipnotlar

1 Rodwan, John. “Confronting Challanges: U.S. and International Bottled Water Developments and Statistics for 2008.” Bottled Water Reporter. Nisan/Mayıs 2009, syf 13.

2 “State of the Industry ‘07” Beverage World. Nisan 2007, syf S16.

3 Rodwan, John. “Confronting Challanges: U.S. and International Bottled Water Developments and Statistics for 2008.” Bottled Water Reporter. Nisan/Mayıs 2009, syf 12.

4 Rodwan, John. “Confronting Challanges: U.S. and International Bottled Water Developments and Statistics for 2008.” Bottled Water Reporter. Nisan/Mayıs 2009, syf 13.

5 Steele, Francesca. “Nestle’s profits dampened by falling mineral water sales.” The Times Online. (United Kingdom). 19 Şubat, 2010.

6 Mui, Ylan. “Bottled Water Boom Appears Tapped Out.” The Washington Post. 13 Ağustos, 2009.

7 Office of Water. U.S. Environmental Protection Agency. “Water on Tap: what you need to know.” (EPA 816-K-03-007). Ekim 2003; NUS Consulting Group. “2007-2008 International Water Report & Cost Survey.” Temmuz 2008; Food & Water Watch, 2009 Ağusto/Eylül aylarında, Washington’da bulunan 7-Eleven, CVS Pharmacy, Giant, Safeway ve Whole Foods Market’tan 5 adet şişe su aldı. Maliyeti, vergiler hariç, 97,4 ounce için 5,77 dolar, yani galon başına 7,58 dolar tuttu.

8 Mui, Ylan. “Bottled Water Boom Appears Tapped Out.” The Washington Post. 13 Ağustos 2009; Cohen, Nancy. “Bottled Water Sales Flatten During Recession.” National Public Radio. 15 Nisan 2009; Rodwan, John. “Confronting Challanges: U.S. and International Bottled Water Developments and Statistics for 2008.” Bottled Water Reporter. Nisan/Mayıs 2009.

9 International Bottled Water Association. “World Water Day: Where Bottled Water Fits In.” 19 Mart 2008.

10 American Beverage Assoaciation. [Basın Açıklaması] “American Beverage Association Celebrates World Water Day.” 20 Mart 2008.

11 Nestle Waters North Americ “. [Basın Açıklaması] Supporting Water: World Water Day and Beyond.” 19 Mart 2009.

12 Rodwan, John. “Confronting Challanges: U.S. and International Bottled Water Developments and Statistics for 2008.” Bottled Water Reporter. Nisan/Mayıs 2009, syf 13.

13 Hyndman, David. Doçent, Michigan Devlet Üniversitesi. “Assessing the Environmental Risks of the Water Bottling Industry’s Extraction of Groundwater” üzerine savunması. . 12 Aralık 2007.Subcommitteeon Domestic Policy. Committee on Oversight and Government Reform.

14 Alley, William ve diğerleri. U.S. Department of Interior. U.S. Geological Survey. “Sustainability of Ground Water Resources” (Sirküler 1186). 1999, syf 6-11.

15 Alley, William ve diğerleri. U.S. Department of Interior. U.S. Geological Survey. “Sustainability of Ground Water Resources” (Sirküler 1186). 1999, syf 22.

16 Alley, William ve diğerleri. U.S. Department of Interior. U.S. Geological Survey. “Sustainability of Ground Water Resources” (Sirküler 1186). 1999, syf 30-35.

17 McCloud Watershed Council. “The Nestle Project.” www.mccloudwatershedcouncil.org/nestle/index.html. adresinden ulaşılabilir. Save Our Groundwater. “About Us.” www.saveourgroundwater.org/ adresinden ulaşılabilir.

18 Bkz. Food and Water Watch. “All Bottled Up: Nestle’s Pursuit of Community Water.” Ocak 2009, syf 12-13.

19 Pacific Institute. “Bottled Water and Energy: A Factsheet.” 2007.

20 Hesaplama: Toplam su miktarı = şişelenmiş miktar + 2 x şişelenmiş miktar = 8.7 milyar + 2 x 8.7 milyar = 26.1 milyar.

21 Action for Sustainable America. [Web sitesi] Corporate Water Footprint Conference. San Francisco, 2-3 Aralık, 2009. http://www.asaseries.com/Prospectus/Index.php?sEventCode=CW0912SANFRANCISCO

22 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 33. (15 milyar litre = 4 milyar galon)

23 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 30.

24 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 33. Hesaplama: 15.298.089.000 – 13.923.596.000 litre = 1.374.493.000 litre = 363.102.637 ABD galonu.

25 Isdell, E. Chairman and CEO, The Coca Cola Company. WWWF Yıllık Konferansı’ndan yorumlar. 5 Haziran 2007.

26 Business for Social Responsibility. “Drinking it in: The Evolution of a Global Water Stewardship Program at the Coca Cola Company.” Mart 2008, syf 7; Koch, Greg ve diğerleri. “Water Neutrality: a concept paper.” 20 Kasım 2007.

27 Business for Social Responsibility. “Drinking it in: The Evolution of a Global Water Stewardship Program at the Coca Cola Company.” Mart 2008, syf 8.

28 Business for Social Responsibility. “Drinking it in: The Evolution of a Global Water Stewardship Program at the Coca Cola Company.” Mart 2008, syf 7.

29 Business for Social Responsibility. “Drinking it in: The Evolution of a Global Water Stewardship Program at the Coca Cola Company.” Mart 2008, syf 7.

30 Gleick,PH ve HS Cooley. “Energy Implications of Bottled Water.” Environmental Research Letters, 4, 014009. 2009, syf 6; U.S. Environmental Protection Agency, Office of Transportation andA ir Quality. “Emission Facts: Average Annual Emissions and Fuel Consumption for Passenger Cars and Light Trucks”dan alınan verilere dayanarak yapılan hesaplama. EPA420-F-00-013. Nisan 2000; “Frequently Asked Questions – Conversion Equivalents.” U.S. Department of Energy. Energy Information Administration. Hesaplama: şişelenmiş su için kullanılan ortalama petrol = 54 milyon + 32 milyon / 2 = 43 milyon; 1 varil petrol = 74 litre benzin; 1 araba yılda 2.150 litre benzin kullanır. Bir yılda su şişelemek için kullanılan 3 milyon varil x varil başına 74 litre benzin /bir yılda bir arabaya düşen 2.150 litre = bir yılda yaklaşık 1.5 milyon araba.

31 Gleick, PH ve HS Cooley. “Energy Implications of Bottled Water.” Environmental Research Letters, 4, 014009. 2009, syf 6.

32 U.S. Government Accountability Office. “Bottled Water: FDA Safety and Consumer Protections are Often Less Stringten than Comparable EPA Protections for Tap Water.” Haziran 2009, syf 23.

33 U.S. Government Accountability Office. “Bottled Water: FDA Safety and Consumer Protections are Often Less Stringten than Comparable EPA Protections for Tap Water.” Haziran 2009, syf 24.

34 Gleick, PH ve HS Cooley. “Energy Implications of Bottled Water.” Environmental Research Letters, 4, 014009. 2009, syf 4.

35 Nestle Waters North America. [Basın Açıklaması] “Bottled Water Shown to Have Lightest Environmental Footprint among Packaged Drinks, New Study Finds.” 4 Şubat 2010; Quantis. “Project Report: Environmental Life Cycle Assassment of Drinking Water Alternatives and Consumer Beverage Consumption in North America.” Nestle Waters North America tarafından yayınlandı. 1 Şubat 2010, syf 2.

36 Nestle Waters North America. [Basın Açıklaması] “Bottled Water Shown to Have Lightest Environmental Footprint among Packaged Drinks, New Study Finds.” 4 Şubat 2010.

37 Quantis. “Project Report: Environmental Life Cycle Assassment of Drinking Water Alternatives and Consumer Beverage Consumption in North America.” Nestle Waters North America tarafından yayınlandı. 1 Şubat 2010, syf 4,5.

38 International Bottled Water Assoaciation. [Basın Açıklaması] “IBWA Celebrates America Recycle Day and Encourages Greater Recycling of Bottled Water and Containers.” 15 Kasım 2007.

39 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 37.

40 American Beverage Association. [Basın Açıklaması] “American Beverage Assoaciation Celebrates World Water Day.” 20 Mart 2008.

41 International Bottled Water Association. [Basın Açıklaması] “Weight of PET Bottled Water Containers has Decreased 32.6% over past Eight Years, Saving 1.3 Billion Lbs of Plastic Resin.” 18 Şubat 2010.

42 Bauerlein, Valerie. “Pepsi to Pare Plastic for Bottled Water.” The Wall Street Journal. 25 Mart 2009.

43 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Begins Global Launch of Innovative Plant Bottle.” 16 Kasım 2009.

44 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Begins Global Launch of Innovative Plant Bottle.” 16 Kasım 2009.

45 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Begins Global Launch of Innovative Plant Bottle.” 16 Kasım 2009.

46 Herring, Chris. “Coke’s New Bottled is Part Plant.” The Wall Street Journal. 24 Ocak 2010.

47 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Begins Global Launch of Innovative Plant Bottle.” 16 Kasım 2009.

48 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Begins Global Launch of Innovative Plant Bottle.” 16 Kasım 2009; BBC News. “Brazil Eyes Amazon sugar cane ban.” 18 Eylül 2009.

49 World Wildlife Fund. “Sugar and the Environment: Encouraging Better Management Practices in Sugar Production”, syf 4; Gunkel, Gunter ve diğerleri. “Sugar Cane Industry as a Source of Water Pollution – Case Study on the Situation in Ipojuca River, Pernambuco, Brazil.” Water, Air & Soil Pollution, cilt 180 No. 1-4, Mart 2007, syf 261-169.

50 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Begins Global Launch of Innovative Plant Bottle.” 16 Kasım 2009.

51 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 37.

52 U.S. Government Accountability Office. “Bottled Water: FDA Safety and Consumer Protections are Often Less Stringten than Comparable EPA Protections for Tap Water.” Haziran 2009, syf 23.

53 Doss, Joseph. International Bottled Water Assoaciation. “Assessing the Environmental Risks of the Water Bottling Industry’s Extraction of Groundwater.” Subcommittee on Domestic Policy. Committee on Oversight and Government Reform. 12 Aralık 2007, syf 4.

54 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 30.

55 Natural Resources Defence Council. “Pure Drink or Pure Hype?” Mart 1999; Naidenko, Olga ve diğerleri. Environmental Working Group. “Bottled water contains disinfection byproducts, fertilizer residue and pain medication.” Ekim 2008; U.S. Government Accountability Office. “Bottled Water: FDA Safety and Consumer Protections are Often Less Stringent than Comparable EPA Protections for Tap Water.” Haziran 2009.

56 Rodwan, John. “Confronting Challanges: U.S. and International Bottled Water Developments and Statistics for 2008.” Bottled Water Reporter. Nisan/Mayıs 2009, syf 13.

57 DWSRFF Funding data from: U.S. Environmental Protection Agency. Office of Water. “Drinking Water State Revolving Fund Allotments.” 1997-2008; Adjusted for inflation using: Sahr, Robert C. “Inflation conversion factors for years 1774 to estimated 2019.” Oregon Devlet Üniversitesi, Siyaset Bilimi Bölümü, 16 Ocak 2009.

58 College Sustainability Report Card. Report Card 2010. Disposable water bottle ban. 17 Şubat 2010’da yüklenen http://www.greenreportcard.org/report-card-2010/schools adresinden ulaşılabilir.

59 International Bottled Water Assoaciation. [Basın Açıklaması] “U.S. Conference of Mayors Resolution No. 90.” 26 Haziran 2007; U.S. Conference of Mayors. “2008 Adopted Resolutions Supporting Municipal Water Systems.” 76. Yıllık konferans. 20-24 Haziran 2008, Miami.

60 Larson, Janet. “Bottled Water Boycotts: Back-to-the-Tap Movement Gains Momentum. Earth Policy Institute. 7 Aralık 2007; Earth Policy Institute. “Selected Bottled Water Bans and Back-to-the Tap Initiatives.” Aralık 2007.

61 Food & Water Watch. “Free Your Event From Bottled Water.” Kasım 2008, syf 9-13; Burros, Marian. “Fighting the Tide, a few Restaurants Tilt to Tap Water.” The New York Times. 30 Mayıs 2007.

62 WHO/UNICEF Joint Monitoring Programme for Water Supply and Sanitation. “Water for Life: Making it Happen.” Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF. 2005, syf 40.

63 WHO/UNICEF Joint Monitoring Programme for Water Supply and Sanitation. “Water for Life: Making it Happen.” Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF. 2005, syf 2.

64 Nestle Waters North America. [Basın Açıklaması] “Supporting Water: World Water Day and Beyond.” 19 Mart 2009.

65 The Coca Cola Company. [Basın Açıklaması] “The Coca Cola Company Pledges to Replace the Water is Uses in its Beverages and Their Production.” 5 Haziran 2007.

66 PepsiCo. “Performance with Purpose: Creating a Better Tomorrow for Future Generations.” [Corporate Citizenship Report] 2008.

67 Starbucks [Basın Açıklaması] “Ethos Water and H2O Africa Join Forces to Help Alleviate the World Water Crisis.” 6 Mart 2008.

68 Starbucks [Basın Açıklaması] “Ethos Water and H2O Africa Join Forces to Help Alleviate the World Water Crisis.” 6 Mart 2008

69 Nestle Waters North America. [Web sitesi] Beverage Marketing Corporation’dan alınan ciro verisi, 2008.

70 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report. 2008, syf 40. Hesaplama: 2.6 milyon / 3.8 milyar = ,00068 = yüzde ,068

71 PepsiCo [Yıllık rapor] “We are Performance with a Purpose.” 2008. Hesaplama: 5 milyon / 43 milyar = ,00012 = yüzde ,012

72 Beverage Marketing Corporation. [Basın Açıklaması] “Bottled Water Perseveres ina Difficult Year, New Data from Beverage Marketing Corporation Show.” 20 Nisan 2009.

73 Hesaplama: 10 milyon / ,05 = 200 milyon = eğer şişe başına 5 cent bağışlanırsa 10 milyona ulaşmak için # şişe gerekir; 200 milyon x $1,80 = satışlardan elde edilen gelir = 360 milyon.

74 CEO Water Mandate. “The CEO Water Mandate – Endorsing CEOs.” www.unglobalcompact.org/Issues/Environment/CEOWaterMandate/endorsingCEOs.html adresinden ulaşılabilir. Giriş, 26 Şubat 2010; CEO Water Mandate. (Preamble and Core Elements) “The CEO Water Mandate: Ana Initiative by business leaders in partnership with the international community.”

75 Polaris Institute. [Temel Veriler] “The CEO Water Mandate.” 2010.

76 Polaris Institute. [Temel Veriler] “The CEO Water Mandate.” 2010.

77 Public Eye Awards. [Basın Açıklaması] “Roche and the Royal Bank of Canada: Worthy Public Eye Award Winners.” 27 Ocak 2010.

78 Research and Markets [Broşür]. “Future Opportunities in Bottled Water: Leveraging Purity, Ethical and Health Credentials.” Business Insight, Temmuz 2009.

79 Nestle Waters North America. “The Shape of Citizenship” Corporate Citizenship Report, 2008, syf 8.

80 Parker-Pope, Tara. “School Water Fountains to Prevent Obesity.” The New York Times. 30 Mart 2009.