Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Artvin’in Borçka ilçesinde yapılması planlanan ve 5 yıldır görüşmeleri süren Camili Regülatörü ve Hidro Elektrik Santrali (HES) projesi için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci sonlandırıldı ve projenin iptaline karar verildi. Karar projenin tarım alanlarına, biyoçeşitliliğe ve ekosisteme zarar vereceği gerekçesiyle alındı.
ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nden Anadolu Ajansı’nın aldığı bilgiye göre, özel bir firma tarafından Artvin’in Borçka ilçesi, Camili Köyü Mevkisi, Camili Deresi ile Efeler Deresi üzerinde “Camili Regülatörü ve HES Projesi” yapılması için 30 Nisan 2013’te Bakanlığa Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) yönetmeliği kapsamında izin alınması için başvuruda bulunuldu.
Bu kapsamda 19 Eylül 2013’te Artvin’de halkın katılımı ve 24 Eylül’de de Kapsam ve Özel Format Belirleme toplantıları yapıldı. Bu süreçte projenin planlandığı alanın “Gen Koruma ve Biyosfer Rezervi Alanı” olması nedeniyle, alanla ilgili detaylı bilimsel çalışmalar gerçekleştirilmesi istemiyle bakanlık projenin ÇED sürecini durdurdu.
Firma tarafından istenilen bilgiler ışığında bir ÇED Raporu hazırlanarak, 31 Temmuz 2017’de Bakanlığa yeniden başvuruda bulunuldu ve 8 Eylül 2017’de 1. İnceleme Değerlendirme Toplantısı yapıldı. Komisyon üyeleri, istenilen çalışmaların tamamlanmaması ve yeterli bulunmaması nedenleriyle projenin ÇED sürecinin yeniden durdurulmasına karar verdi.
Bakanlıkça yapılan nihai değerlendirme sonucunda projenin tarım alanlarına, bölgeye has “Kafkas Irkı Arı Popülasyonu”na, önemli doğa alanı niteliğindeki “Kafkas Ekolojik Bölgesi” özelliğine haiz biyoçeşitliliğe ve değerli orman ekosistemine etkileri dikkate alınarak HES’in yaratacağı çevresel ve sosyal etkileri bütüncül olarak değerlendirildiğinde telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracağı kanaatine varıldı. Bakanlıkça HES projesinin ÇED süreci 23 Kasım 2018 itibarıyla sonlandırıldı.
Bakanlığın, Türkiye’nin tek biyosfer rezerv alanında HES’i durduran ÇED sürecini sonlandırma kararı çevrecileri sevindirdi. Macahel Vakfı kurucusu Halit Zengin, HES projelerinde şirketlerin ÇED raporu almasının zorunluluk olduğunu hatırlattı ve bakanlığın bazen ‘ÇED gerekli değildir’ ya da ‘ÇED olumlu’ kararı verebildiğini söyledi. Zengin, “Bakanlığın verdiği ÇED süreci sonlandırma kararı çok nadir görülen bir durumdur. Bakanlık orada projenin uygulanması için verilmesi gereken ÇED raporunu uygun bulmadı ve onay vermedi. Güzel de bir karar verdi. Emsal olabilecek bir karar. O bölgede yapılabilecek diğer HES’ler için de bu karar emsal olabilecek” dedi.
Avukat Yakup Okumuşoğlu ise Doğan Haber Ajansı’na şöyle konuştu: “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı uzun aradan sonra ilk defa doğru bir karar verdi. Macahel bölgesi UNESCO tarafından Dünya Biyosfer Rezerv alanı ilan edilmiş Türkiye’deki tek biyosfer rezerv alanıdır. Camili’de 8 HES projesi var. Geçmişte, 3 HES için 5 dava açtık. 8 tanesinden 3’ü gündeme gelmişti. Sonuncusu da Camili HES projesiydi. ÇED sürecinin sonlandırılması ile bakanlık bizimle aynı fikirde karar verdi. Bu önemli bir gelişmedir. Bakanlık yetkililerine teşekkür ediyoruz” diye konuştu.
Camili Bölgesi
Camili havzası, Artvin ili, Borçka ilçesi sınırları içerisinde yer alıyor. Havza, Borçka ilçesine 45 kilometre uzaklıkta, Gürcistan sınırında. Camili; Dünya Bankası ve Küresel Çevre Fonu tarafından belirlenen biyolojik açıdan zengin ve tehdit altında olan dünyadaki 25 karasal ekolojik bölgeden biri. Camili havzası, Kafkas Ekolojik Bölgesi içerisinde WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından uygulanan ‘Yüksek Koruma Değerli Ormanlar Projesi’ kapsamında WWF tarafından izlenmekte. Ayrıca ‘Karçal Dağları Önemli Bitki Alanı’nın da bir parçası olan ve UNESCO tarafından Dünya Biyosfer Rezerv Alanı ilan edilerek koruma altına alınan Camili havzası Türkiye’nin de tek biyosfer rezerv alanı olma özelliğini taşıyor. Camili, saf Kafkas arı ırkının varlığını sürdürdüğü bir alan. Ayrıca, en önemli süzülen kuş göç yollarından birisi üzerinde bulunduğu için küresel öneme sahip. Türkiye’nin ilk ve öncü biyosfer rezervi olan Camili’de Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi projesi yürütülmekte.
