Kaynak: AAhaber, 03 Şubat 2018
Nijerya’da el arabalı seyyar su satıcıları, nüfusun yaklaşık 3’te 1’inin evinde su tesisatı olmayan ülkede, suya ulaşmanın tek adresi olarak biliniyor.Batı Afrika’nın 186 milyon nüfusla en kalabalık ülkesi Nijerya’da 63 milyondan fazla kişi, su tesisatı olmayan evlerde yaşıyor. Halk, su ihtiyacını yerel dilde “mai ruwa” olarak bilinen seyyar su satıcıları sayesinde karşılıyor.
Ülkede neredeyse her mahallede sabahtan akşama kadar el arabasıyla su satan yüzlerce seyyar sucu, günde yaklaşık 25 kilometre yol alıyor.
“Mecbur kalmasam bu işi yapmam”
Su satıcısı 32 yaşındaki Mohammed Murtala da AA muhabirine mesleğine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Her gün sabah 06.00’da yola çıktığını anlatan Murtala, el arabasındaki 12 bidon su taşıyor. Murtala, genelde öğlen olmadan el arabasındaki bidonlardaki suyun hepsini bitiriyor ve akşama kadar bidonlarını 2-3 kez daha dolduruyor.
Bir bidon suyu yaklaşık 20 nairaya (20 kuruş) satan Murtala, her bidondan 10 naira kar ederken günlük ortalama bin 500-2 bin naira (15-20 Türk lirası) kazanıyor.
Murtala, çalışma şartlarından şikayet ederek “Mecbur kalmasam bu işi yapmam. Yüküm 240 kilogramı geçiyor. Sabah gün doğmadan çıkıyorum, akşama kadar 20 kilometreden fazla yol yapıyorum. Yollar çok kötü. Neredeyse hiç asfalta çıkmadan taşın toprağın içinde gidiyorum.” dedi.
“32 yaşındayım, çeşmesi olan bir evde henüz oturmadım”
Murtala, Nijerya’da evlerde su tesisatının lüks olarak kabul edildiğine ve özellikle kırsal bölgelerdeki evlerin neredeyse tamamında musluk olmadığına dikkati çekti.
Özellikle sabah ve akşam saatlerinde suya talebin arttığının altını çizen Murtala, müşterileri nasıl bulduğunu şöyle anlattı:
“Bidonları, mahallenin çeşmesinde doldurur doldurmaz yola düşüyorum. Her mahallenin kendi seyyar sucusu var. Benim gittiğim mahalleli beni tanıyor, ne zaman nereden geçeceğim biliyorlar. Bekleme yaptığım yerlere gelip su siparişlerini veriyorlar. Ben de adreslerine gidip bidonları teslim ediyorum. Ama bidonlar bizde kalıyor. Boş bidonları tekrar doldurup satışa devam ediyorum. Benim gittiğim mahallelerin neredeyse hiçbirinde su tesisatı yok. Buralarda birinin zengin olup olmadığını evindeki çeşmeden anlayabilirsiniz. Evde musluk varsa o kişi gerçekten zengindir.”
Murtala, işi nedeniyle eşine ve çocuklarına neredeyse hiç zaman ayıramadığına çok üzüldüğünü ifade etti. Eve gelir gelmez sırt ağrısı nedeniyle hemen yatmak zorunda kalan Murtala ileride hayvancılıkla uğraşmak istediğini söyledi.
En büyük hayalinin sorulması üzerine ise Murtala, şu yanıtını verdi:
“En büyük hayalim bana ait bir musluğun olması. El arabasını sürerken çok yorulduğum anlarda musluklu bir evde oturduğumu hayal ederim. 32 yaşındayım, çeşmesi olan bir evde henüz oturmadım. Bunun hayalini hep kuruyorum.”
Su sıkıntısı Boko Haram’dan çok can alıyor
Nijerya yerel Hausa dilinde “mai ruwa” su satıcısı, “ruwan amalanke” de el arabası anlamına geliyor. Özellikle ülkenin yoksul kesimlerinde temiz suya ancak seyyar su satıcıları sayesinde ulaşılıyor.
Londra merkezli WaterAid isimli sivil toplum örgütü, ülkedeki su sıkıntısının terör örgütü Boko Haram’dan daha çok can aldığına dikkati çekiyor.
Örgüt, 2014’te Boko Haram saldırılarında 4 bin kişinin öldüğünü ancak su eksikliğinin 70 binden fazla kişinin yaşamına mal olduğunu açıklamıştı.
ABUJA – Adam Abu Bashal
