Kaynak: Sabah, 14 Temmuz 2012
Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan üçgeninde uzun zamandır devam eden su sorunu yeniden alevlendi.
Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın, bölgedeki sınır aşan sular üzerinde baraj kurmasına karşı çıkıyor. Rusya’nın Kırgızistan’daki Kambar Ata-1, İran’ın da Tacikistan’daki Rogun barajına destek çıkması Özbekistan’ı daha da rahatsız ediyor.
Son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Özbekistan’ın karşı çıktığı ‘Kırgızistan’daki Kambar Ata-1 barajının inşasını daha da hızlandırılması gerektiği’ yönündeki açıklaması ise mevcut gerilime yeni bir boyut kazandırdı. Diğer taraftan Tacikistan’ın da Rogun barajının inşasına devam etmesi ise Taşkent-Duşanbe hattında ayrı bir gerilime neden oluyor.
Petrol ve doğal gaz gibi önemli yer altı enerji kaynakları bakımından fakir olan Kırgızistan ve Tacikistan, enerji ihtiyacını barajlar sayesinde karşılamayı planlıyor. Bu ise su konusunda büyük oranda Tacikistan ve Kırgızistan’a bağımlı olan Özbekistan’ı zor durumda bırakıyor. Sırderya ve Amuderya arasında ‘Maveraünnehir’ olarak tabir edilen ara bölgede kalan Özbekistan bu iki ırmak yatağındaki su dengesinden en çok etkilenen ülke konumunda.
Özbekistan basınında son günlerde özellikle Tacikistan’daki Rogun barajını hedef alan haberlere geniş yer veriliyor. Özbekistan basınında yer alan haberde Rogun barajının bölgede en az 10 milyon insanın hayatını olumsuz etkileyeceği ve oluşturacağı maddi hasarın ise 20 milyar doları geçeceği ileri sürülüyor.
Kırgızistan’ın Sırdeya ırmağını besleyen ana kaynaklardan Narın nehri üzerinde inşa edeceği Kambar Ata-1 hidroelektrik santrali yılda yaklaşık 6 milyar 300 milyon kw/s elektrik enerjisi üretecek. Havzasında 4 milyar 600 milyon metreküp su toplanması beklenen baraj, yaklaşık 2 milyar 200 milyon dolara mal olacak.
Tacikistan’ın Özbekistan’ın güneyinden geçen Amuderya’yı besleyen Vahş nehri üzerinde kuracağı Rogun barajının gövde yüksekliği ise 335 metre olacak. Temeli Sovyetler Birliği döneminde 1976’da atılan Rogun Barajı’nın havzasında ise yaklaşık 30 milyar metreküp su toplanması bekleniyor. Barajın maliyeti ise 2 ile 3 milyar dolara arasında değişebileceği belirtiliyor.
