Kaynak: Yusuf Yavuz, 1 Ocak 2014
17 Aralık’ta başlayan yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarının ardından istifa eden eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın “HES’lerle küçük dereleri mahvediyoruz” itirafının yarattığı tartışmalar sürerken İstanbul’da HES ve barajlara ilişkin bir fuar düzenlenmesine yaşam savunucularından muhtıra gibi açıklama geldi. 13-15 Şubat tarihleri arasında Yeşilköy Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilmesi planlanan fuar öncesinde organizasyon şirketine yönelik bir mektup kaleme alan Toroslardaki yaşam savunucuları, fuarın iptal edilmemesi durumunda protesto edeceklerini duyurdu.
Türkiye’nin gündemini sarsan 17 Aralık operasyonlarının hedefindeki bakanlıklardan biri de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ydı. Yolsuzluk iddialarının odağındaki bakanlık, son yıllarda HES ve baraj projelerindeki usulsüz uygulamalarla da tepki çekiyordu. İnşaat, enerji ve iş makinesi sektörünün dev şirketlerinin iştahını kabartan devasa HES pazarı, son beş yılda pek çok vadinin tahrip edilmesine yol açtı. Suyun yaşamsal önemde olduğu Toroslardaki onlarca vadi de bu yıkımdan nasibini aldı. Muğla, Antalya ve Mersin’den vadi temsilcileri ve köylüler geçtiğimiz günlerde Manavgat Ahmetler köyünde bir araya gelerek birlikte mücadele etme kararı aldı.
BARAJLAR VE HES FUARI YAŞAM SAVUNUCULARINI KIZDIRDI
HES’ler ve barajlarla altüst olan yaşam alanlarını koruyabilmek için direnen köylüler, İstanbul’da ‘Barajlar ve HES Fuarı’ düzenlendiğini öğrenince şaşkına döndü. Demos Fuarcılık ve Organizasyon şirketi tarafından 13-15 Şubat tarihlerinde Yeşilköy Fuar Merkezi’nde gerçekleştirileceği duyurulan HES fuarı kapsamında bir de ‘Barajlar Kongresi’ gerçekleştirilmesi planlanıyor.
FUAR ŞİRKETİNE MUHTIRA GİBİ MEKTUP YAZDILAR
Barajlar ve HES Fuarı’na tepki gösteren Toroslardaki vadi temsilcileri, ortak bir mektup kaleme alarak fuarı düzenleyen şirkete ilettiler. Sosyal medya üzerinden de hızla yayılan protesto mektubunda, şu ifadelere yer verildi:
“Sayın Demos Fuarcılık yöneticileri; uzmanlık alanınızın HES yapımı ve işletmesi olmadığının farkındayız ve bu nedenle özellikle ‘Nehir Tipi HES’ler’ konusunun ülkemizde ne kadar derin mağduriyetlere neden olduğunu bilmediğinize ve yine bu nedenle böyle talihsiz bir konu seçimi yaptığınıza inanmak istiyoruz. Aksi takdirde artık konuyla ilgili bakanların bile olumsuzluklarını kabul ettiği ve uygulanabilirliklerinin tümüyle yeniden gözden geçirilmesinin gündemde olduğu bir zaman diliminde, ülkemizin geleceğini dinamitleyen bu teknolojik ucubelerin yapımını körüklemeye yönelik bu girişiminizin, en hafifinden ‘kötü niyetli’ olduğuna kanaat getirmek durumunda kalacağız.
HES’TEN SONRA ÇİFTÇİ ÜRÜNLERİNDE DRAMATİK DÜŞÜŞLER OLDU
Kötü niyetli olduğunuza inanmak istemediğimiz için, bilgi eksikliklerinizi bir nebze giderelim:
• Nehir tipi HES’lerin, ülkemiz derelerine uygun olmadığı, daha inşaat aşamasında bile verdikleri zararın getirecekleri faydanın kat kat üzerinde olduğu, çeşitli akademik çalışmalarla kanıtlanmış bulunmaktadır.
• Nehir Tipi HES yapılan vadilerdeki korkunç sonuçlar (derelerin kuruması, kuyulardaki suların çekilmesi, kuyruk suyunun niteliğinin kötü olması, yapım sırasında yüzlerce – binlerce ağacın kesilmesi, yamaçların dikine kesitlerle açılarak ormanın su üretmesine engel olunması ve bunun sonucunda ileriki yıllarda kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya kalınacak olması, çevredeki içme suyu kaynaklarının bile kısa sürede etkilenmesi, suyun özel şirkete tahsisinin idari sonuçları, bölgelerde ortaya çıkan asayiş sorunları, vadilerde mikro klima bozulmalarına sebep olması, çiftçilerin ürünlerinin rekoltelerinde dramatik düşüşlere neden olması, zaten zor bir yaşam sürdürülen köylerimizden kentlere göçün katmerlenmesine sebep olunması ve daha pek çok korkunç sonuçlar..) karşılığında, çok cüzi miktarda bir elektrik üretimi mümkün olmakta, HES planlanan derelerin büyük çoğunluğunda yılın 6 ayında su miktarı yetersiz kalmaktadır.
2023 HEDEFİ 4 BİN HES
• Sizin de fuar ilanınızda andığınız ‘2023 hedefleri’ arasında, yurt çapında ‘tüm hidrolojik potansiyelin elektrik enerjisi için kullanılması’, yani ülkedeki büyük– küçük bütün derelerimizin üzerine HES yapılması da bulunmaktadır. Bu ise, 4 binin üzerinde bir HES rakamına tekabül etmektedir. Yüz binlerce köylünün mağduriyetinden bahsetmekteyiz.
HES’LERİN KANUNSUZLUĞUNU YARGI DA KABUL ETTİ
• Mağdur duruma düşen ya da önceki örnekleri görerek buna engel olmak isteyen bölge halklarının açtıkları davaların hemen tamamı, HES’lerin aleyhine sonuçlanmaktadır. Bu durum, aslında kanun olmayan kararnameler veya anayasanın ve evrensel hukukun ruhuna aykırı olarak, hukukun ‘kanırtılmasıyla’ çıkarılan yasalarla yapımı mümkün hale getirilmiş olan bu ucubelerin (var oldukları halleriyle) aslen ‘kanunsuz’ olduklarının, (tüm aksi yöndeki baskılara rağmen) yargı tarafından da kabul edildiğini göstermektedir. Daha kitaplar dolusu yazı yazılabilir, ancak, bu mektubun amacı bu değildir. Yukarıda saydıklarımızın gerçekliğini anlamak için tarafsız bir gözle yapılacak küçük bir araştırma yeterlidir.
FUAR ŞAİBELİ PAZARI CANLANDIRMAYI AMAÇLIYOR
Durum böyleyken; ülkemiz derelerinin hemen tamamının üzerine birbiri ardına dizilmiş onlarca bazen yüzlerce kilometre boyunca toprağın suyla temasını keserek su döngüsünü bozan ucubeler ‘nehir tipi HES’ler’ projelendirilmişken, on binlerce insanımız mağduriyetini haykırır ve hakkını yargı önünde ararken, ilgili 3 bakan da ayrı ayrı konuyu yeniden değerlendirmek gerektiğini, ‘küçük dereleri HES’lerle mahvettiğimizi’, ‘mikro HES’lerde ayıklama yapılmasının gerekli olduğunu’ kabul etmişken, bu şaibeli ‘pazarı’ canlandırmaya, ‘altına hücum’ yaklaşımıyla gerçek sermayemiz olan doğal değerlerimizin talanını coşturmaya yönelik böylesi bir fuar düzenlemiş olmanızı esefle karşılıyoruz ve şiddetle kınıyoruz…
‘HES FUARI İPTAL EDİLMEZSE ŞİRKETİNİZİ PROTESTO EDECEĞİZ’
Bunun ahlaki olarak da, insani olarak da, vicdani olarak da, ticari olarak da büyük bir hata olduğunu düşünüyoruz. Sizden talebimiz, derhal bu fuarın iptal edilmesidir. Bu talihsiz fuar teması seçiminizi değiştirmemeniz durumunda, yasal sınırlar dâhilinde sosyal, ulusal ve uluslararası medyada şirketinizi ve organizasyonunuzu şiddetle protesto ve ifşa edeceğimizi bildiririz.”
MÜTEAHHİT VE EKİPMAN ÜRETİCİLERİNİN BULUŞMASI HEDEFLENİYOR
HES’ler için fuar organize eden Demos Fuarcılık şirketinin internet sitesinde ise ilk kez düzenlenecek olan fuarla ilgili şu bilgilere yer verildi: “Hızla büyüyen Ülkemizde Barajlar ve HES Fuarı’nda Hızla gelişen enerji sektörü içinde önemli bir yer tutan HES’lerin, Sulama amaçlı baraj ve göletlerin, su yollarının proje aşamasından bitişine kadar kullanılan tüm, teknolojiler, hizmet ve ekipmanlardaki son gelişmelerin sergilenecektir. Türkiye’nin yanı sıra yurt dışında da tanıtılacak Barajlar ve HES Fuarı, uluslararası ziyaretçiler ve katılımcılar ile katılımcısına ve ülke ekonomisine büyük katma değer sağlayacaktır. Yenilenebilir enerjide beklenen adımları bir an evvel atmak, 2023 hedefleri için son derece hayati önem taşımaktadır. Sektör temsilcilerinin bir araya geleceği Baraj ve HES Teknolojileri Fuarı, yenilenebilir enerji sektörüne önemli bir ivme kazandırmakla birlikte ticari bir platformda müteahhitleri, ekipman imalatı ve üretimi yapan firmalarla gerek yurt içi gerekse yurt dışından gelecek yatırımcıyı bir araya getirecektir. Barajlar ve HES Fuarı, yatırımcıları, müteahhitleri, ekipman üreticilerini sektörün tüm bileşenlerini ticari bir platformda bir araya getirecek ve işbirliklerine sahne olacaktır.”
