Kaynak: Gazetevatan, 17 Mart 2014
Türkiye’de mevsim normallerine göre kurak geçen kış ayları tarım ürünlerinde fiyat artışına yol açabilir. Hasat zamanı nedeniyle kuraklık zamlarının özellikle önümüzdeki sezona yansıması bekleniyor. Kısa vadedeyse kuraklığın sonuçları meyve-sebzede kendini gösteriyor.ÖZETLE
-Sebze-meyveye kuraklık zammı
-Ekmeğe seçim sonrası zam gündemde
-İstanbul barajları yüzde 32.59 dolu
“Kuraklık enflasyonu artırabilir”
Pazarcılara göre fiyatlar şimdiden artmaya başladı. 20 yıllık pazarcı Yakup Varışlı, patlıcan, dolmalık biber ve çarliston biberin kilosunun iki lira arttığını söyledi. Varışlı’ya göre ay sonuna kadar fiyatlar zamlanabilir. Varışlı bir üründeki fiyat artışının ucuz olanları da etkilediğini, “Biri olmayınca vatandaş diğerine saldırıyor. Yeşillik fiyatları da artabilir” diyor.
“Kuraklık etkisi ürünlere yansımadı, zamlar spekülatif”
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım’a göreyse kuraklık şu anda piyasada olan ürünlere yansımadı, zam varsa bu spekülatif. Yıldırım, fiyat artışından bahsedilmesinin piyasada psikolojik ve spekülatif bir etki yaptığını, bunun da zamma dönüşebildiğini anlatıyor. Yıldırım, kuraklığın özellikle önümüzdeki sonbahar ve kış aylarında buğday fiyatlarına etkisi olacağını vurguluyor. Buğday fiyatlarındaki bir artış da ekmek zammını beraberinde getirebilir.
“Ekmek zammı seçim sonrası”
İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı Fahri Özer şimdiden spekülatif fiyat artışlarının başladığı görüşünde. Özer, neredeyse her hafta una zam geldiğini ifade ediyor ve Toprak Mahsülleri Ofisi’nin önlem alması gerektiğini vurguluyor. Özer, “Bu seneki kuraklık önümüzdeki seneyi vuracak. Ancak şimdiden buğday ve un spekülatörleri buğdayı stoklayıp, değirmenlere un vermeyip, zam yapıyor” diyor. Özer ekmek zammının gündemde olduğunu ancak seçim sonrasına kaldığını da ifade ediyor.
Kuraklık en çok neyi etkiler?
Kuraklık en çok buğday, arpa, pirinç, mısır ve baklagillerin fiyatlarını artırıyor. Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan’a göre kuraklıktan başta buğday etkilenecek çünkü Türkiye’nin buğday ambarı Çukurova ve Konya Ovası’nda zarar büyük. Erdoğan bunun yanı sıra poransiyel olarak bütün tarım ürünlerimde zam bekliyor. Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, Türkiye’nin 2008’de ağır bir kuraklık yaşadığını buğday fiyatlarının yüzde 40, mercimek fiyatarının da yüzde 100 arttığını hatırlatıyor.
Kuraklık ile 27 ilde buğday rekoltesi düşüyor
Türkiye Ziraat Odaları Birliği, kuraklığın, ilkbahar yağışları mevsim normallerinde olsa bile buğdayda 27 ilde rekolteyi etkileyeceği görüşünde.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği 2013-2014 Tarımsal Üretim Dönemi Kuraklık Risk Tahmin Raporu’na göre son beş ayda yetersiz kalan yağışlar, buğdayda ülke rekoltesini yüzde 14,3 oranında düşürecek ve üretim 22 milyon 50 bin tondan 19 milyon tonun altına inecek.
Enerjide zam riski
Enerji de kuraklığın etkilediği sektörlerden biri. Bu mevsimde barajların dolmasıyla hidroelektrik santrallerden elektrik üretimi artıyordu. Barajlar dolmayınca doğalgaz daha fazla kullanılıyor. Sektör temsilcilerine göre döviz kuru arttığı için doğalgaza yönelmek elektrik fiyatlarını yüzde 5 artırabilir.
İstanbul’da barajlarda doluluk yüzde 32.59
Anadolu Ajansı’nın İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) verilerinden derlediği bilgilere göre barajlardaki mevcut su hacmi, bahar yağmurlarıyla biraz arttı. Barajların 20 Şubat’ta yüzde 30,34 olarak ölçülen doluluk oranları, 32,59’a çıktı. İstanbul’da 3 günlük yağmur, barajlardaki su miktarını yüzde 3,77 artırsa da, mevcut su miktarı, geçen yılın mart ayındaki yüzde 88,3’lük doluluk oranının çok gerisinde.
“Kuraklıkla enflasyon artıp, büyüme yavaşlayabilir”
İntegral Menkul Değerler Analisti Tuğba Özay’a göre kuraklık sorununun devam ederek büyümesi durumunda enflasyon artabilir. Özay, barajlardaki doluluk oranlarının 2012 yılında yüzde 90,52 ve 2013 yılında yüzde 85,04 seviyesinde bulunduğunu hatırlattı.
Analist Özay’a göre kuraklıkla enflasyon artıp, büyüme düşebilir
Yağışların mevsim normallerine ulaşmaması durumunda ilk önce tarımsal ürünlerin etkileneceğini belirten Özay “Bu da enflasyonun artmasına ve büyümenin yavaşlamasına sebep olabilir. Benzer bir durum 2008 yılı içerisinde de yaşanmıştı. 2008 yılında barajların doluluk oranı yüzde 36,62 ile sınırlı kalmış ve en çok işlenmemiş gıda üretimi bu durumdan etkilenmişti. Yeterli sulama olmaması halinde, sebze meyve üretimi de olumsuz etkileneceğinden, kuraklığın etkisini önümüzdeki günlerde sebze meyve fiyatlarında da görebiliriz” diyor.
“Gıda enflasyonu bir süre yüksek olur”
Tarım ürünlerindeki düşüşün ve artan fiyatların büyümeyi olumsuz etkileyebileceğini belirten Özay’a göre bu olumsuzluğun ne derece büyük olacağını söylemek için henüz erken. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Şubat’ta aylık yüzde 0,43 artarken, yıllık enflasyon yüzde 7,89 olarak açıklandı. Gıda enflasyonu ise yüzde 10’nun üzerine çıktı. Özay, gıda enflasyonunun bir süre daha yüksek seyretmesini bekliyor.
