26 Ağustos’ta Maraş’ın Elbistan İlçesi’nde 60 bin kişinin şebeke suyundan zehirlenmesinin üzerinden aylar geçti. Zehirlenmenin nedeni Ceyhan Nehri’nden içme suyu şebekesinin keson kuyularına norovirüs bulaşmasaydı. Bu olayla birlikte yıllardır süren ve birbirine eklenerek içinden çıkılmaz hale gelen 30 yıldır Ceyhan Nehri’nin içler acısı hali gözler önüne serildi. Afşin-Elbistan A ve B Termik santrali ve Şeker fabrikasının kullandığı, kirlettiği sular ile kuraklıkla debisi azalan Ceyhan Nehri artık bu kirliliği taşıyamaz hale gelmişti.
Su debisindeki düşüklüğün en önemli nedenlerinden biri termik santrallerin su kullanımları. Geçtiğimiz günlerde Elbistan Kaymakamlığı Pınarbaşı göletindeki kirlilik ve su seviyesindeki düşüşün doğurduğu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için bir toplantı yaptı. Toplantıya termik santrallerin işletme müdürleri ve yerel idareciler de katıldı. Ceyhan Nehri’nin kaynağındaki su seviyesinin düşmesi ve su kirliliği hakkında yoğun şikâyetler üzerine gerçekleştirilen bu toplantıda 9 maddelik bir önlem paketi hazırlandı. Alınan kararlar şöyle: Devlet Su İşleri Müdürlüğünce Ceyhan Nehri debisinin ayrıntılı olarak ölçülmesi ve geçmiş yıllarla karşılaştırılması yapılacak. Ayrıca Ceyhan Nehrinin kaynağı ve ilçe çıkışına kadar olan yatağın etrafında bulunan sondaj kuyularının ve çevrede bulunan su kuyularının kaynağı etkileyip etkilemediği incelenecek. Devlet Su İşleri Müdürlüğü’nce nehir kaynağındaki suyun azalmasıyla ilgili yapılacak çalışma sonucunda oluşturulacak rapor çerçevesinde Ceyhan Nehrinin doğal güzelliğinin korunması ve yaşatılması için gerekli tedbirler tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca uygulanacak. Afşin Elbistan Termik Santralleri (A ve B Termik) 2 ay boyunca Ceyhan Nehri kaynağında su alımını durduracak ve nehir kaynağındaki inceleme sonuçlanıncaya kadar su alımı yapılmayacak. Afşin Elbistan Termik Santralleri (A ve B Üniteleri) uzun vadede Ceyhan Nehri kaynağından su alımı yaptıkları pompa ve kanalarını kaynaktan uzaklaştırarak B ünitesinin hâlihazırda su alımı yaptığı bölgede su alımı yapılması için çalışmalara başlanacak. Afşin Elbistan Termik Santralleri A ve B üniteleri Ceyhan Nehri kaynağındaki su alımının önümüzdeki dönemde tamamen sonlandırılması için Genel Müdürlük ve Bakanlık düzeyinde gerekli çalışmalar başlatılacak. Termik Santrallerin ihtiyaç duyduğu su kaynaklarının Ceyhan Nehri kaynağı dışında temini için gerekli altyapı çalışmaları yapılacak. Elbistan Şeker Fabrikası 2017 yılı içerisinde modern arıtma tesisini yapmak üzere çalışmalara başlayacak. Arıtma tesisinin bir an önce bitirilmesi için gerekli hassasiyet gösterilecek. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından Ceyhan Nehri kaynağı ve devamında gerekli temizlik çalışmalarına en kısa sürede başlayacak. Makine ile temizlik mümkün olmayan yerlerde, kendi güvenliklerini sağlamak kaydıyla personeller aracılığıyla temizlik yapılacak. Elbistan Belediyesince Ceyhan Nehri kaynağındaki yapıların gerekli bakım ve onarımları biran önce tamamlanacak. Nehir etrafındaki park ve dinlenme yerlerinin temizlik, bakım ve onarımı en kısa sürede tamamlanacak. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Elbistan Şubesi ve Elbistan Belediyesi’nce yukarıda bahsedilen temizlik ve bakım onarım çalışmaları sezon boyunca da aralıksız olarak gerçekleştirilecek. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Elbistan Şubesi tarafından Ceyhan Nehri kaynağı ve çevresindeki park ve mesire alanında gerekli ilaçlama ve dezenfekte çalışmaları aralıksız sezon boyunca gerçekleştirilecek.
Elbistan Kaymakamlığı tarafından yapılan bu toplantıdan da anlaşıldığı üzere Ceyhan Nehri’ndeki sorunların büyük kısmı termik santrallerin nehir kaynağından su almalarıdır. Maddelerden biri bu sorunu gidermek üzere, geçici olarak termik santrallere nehir kaynağından su alınmaması kararı oldu. Alınan karar doğrultusunda ne A ne de B Termik Santrali’ne soğutma suyu kullanmak için tek bir damla su çekilmeyecek. Bu kararın eksiksiz uygulanmasını sağlayacak olan yine Kaymakamlık makamı olacak. Kaymakamlığın bu görevi yerine getirilmesi gerekiyor. Ayrıca suyun bir daha kirlenmemesi için nehir membaından başlayarak tüm güzergahı boyunca bilimsel bir proje ile tüm sorun kaynakları tespit edilmeli, kirletici unsurların faaliyetlerine izin verilmemeli. Su havzaları içinde 300 metreye kadar olan alan içinde yapılaşmaya izin verilmemeli var olanlar ise derhal yıkılmalıdır. Pınarbaşı gölettin olduğu kaynak kısımlar ile Kaynarca su kaynaklarının olduğu kesimlerin çevresi SİT alanı ilan edilmeli, gerek kaynak kısımları gerekse güzergâh kısımlarındaki tüm yollar ve balık tesisleri iptal edilmelidir. Kanalizasyon ve şebeke boruları ile depolar acilen yenilenmelidir.
Kaynak: Elbistanınsesi, 3 Mart 2017