Kaynak: Hürriyet, 16 Ocak 2018
ORMAN ve Su İşleri Bakanlığı’nın verilerine göre, Karadeniz Bölgesi’nde son 10 yıl içerisinde toplam kapasitesi 20.3 milyar kilovat/yıl olan 203 Hidroelektrik Santral (HES) yapıldı. 20 HES’in inşaatı devam ederken, 123’ü de proje aşamasında. Karadenizliler ise kuruyan derelerden dolayı dertli… Ordu’nun Altınordu ve Perşembe ilçeleri sınırları içinde bulunan Selimiye HES’inde inşaat başladı. Doğal güzelliği ile büyüleyen Kurşunçal Şelalesi’nin döküldüğü yerde toplanacak su, borularla Çiseli Şelalesi’ne yakın yerde yapılacak santrale ulaştırılacak.
HES çalışmasının Ordu’nun en güzel şelaleleri arasında gösterilen Çiseli Şelalesi de kuruyacak. Ordu Çevre Derneği Başkanı Gül Ersan, HES çalışması nedeniyle doğanın tahrip olduğunu ileri sürerek, enerji üretmek için suyun depolanması halinde Çiseli Şelalesi ve güzergâhında bulunan diğer şelalelerin suyunun azalacağını, yaz aylarında da şelalelerde suyun tamamen kesilebileceğini iddia etti.
RİZE’DE DERELER SUYA HASRET KALDI
Yıllık 2 bin 400 kilogram yağış oranı ile Türkiye’nin en çok yağış alan ili olan Rize’de de HES projelerinin bulunduğu vadilerdeki dere yatakları susuz kaldı. Güneysu ilçesi ile Salarha beldesinin adını taşıyan dereler üzerine kurulan düşük megavatlı HES’lerde, suyun tünele alındığı alanlarda su seviyesi azaldı.
Salarha Vadisi’ndeki 28 megavat kurulu gücündeki HES projesi kapsamında, Yiğitler köyündeki regülatör sahasından tünele alınan Salarha Deresi’nin suyu, Güneysu Vadisi’nde kurulan santrale aktarıldı. Su, 8 kilometre sonra yeniden Salarha Deresi’ne bırakıldı. Ancak 8 kilometre boyunca suyu azalan ve bazı alanlarda ikiye ayrılan dere yatağının bir bölümü ise tamamen kurudu. Güneysu ilçesi Gürgen Deresi’ndeki HES projesi kapsamında suyun tünele alındığı 3 kilometrelik alanda da dere suyu azaldı.
‘DERELER ESKİDEN HAVADAN KUŞ KAPARDI’
Salarha Deresi’nin eskiden gürül gürül aktığını anlatan yöre sakinlerinden Hasan Ketenci, “Eskiden dereler öyle akardı ki havadan kuş kapardı. Köprülerin üzerinden akardı. HES yapımından sonra derelerimiz kurudu. Şimdi su yok. Sularımızı hep aldılar. Derelerin eski halini özlüyoruz” dedi.
Karadeniz, HES denizi oldu… 10 yılda 203 HES yapıldı, 143’ü yoldaİhsan Katırcı da “Dereler eksiden köprülerin üzerinden akardı. Şimdi derelerde su da balık da kalmadı” diye konuştu. Katırcı, suların azalması nedeniyle hastalıklarla karşı karşıya kalmaktan endişe ettiklerini söyledi.
Derelerde eskiden yüzdüklerini anlatan Muhammet Çelik de “Su eskiden fazlaydı, derelerde balık tutar, yüzerdik. Şimdi HES’ler yapılınca dereler kurudu. Yüzülecek dere yok. Dere olduğu bile belli değil. Dereler bitti. Keşke böyle olmasaydı” ifadeleri ile üzüntüsünü dile getirdi.
Rize’de İkizdere, Senoz, Güneysu ve Salarha dereleri üzerine 12 HES kuruldu. Cevizlik, Yokuşlu, Ayvasıl, Uzundere, Yeşilköy, İkizdere, Kale, İncirli, Saray, Adacami, Hamzabey ve Gürgen HES projelerinde yıllık ortalama 830 gigavat saat elektrik üretimi yapılıyor. Bu projelerin bazılarında ise yaz aylarında azalan su miktarı nedeniyle üretime ara veriliyor.
Yaprak KOÇER- Nedim KOVAN/SAMSUN – ORDU – RİZE (DHA)
