Kaynak: Sol Haber, 20 Mayıs 2012
16 Mayıs’ta Giresun’un Dereli ilçesinde 4 işçiye mezar olan HES’in Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu olmadığı belirtildi.
Giresun’un Dereli ilçesinde dört işçinin ölümüne bir işçinin de yaralanmasına neden olan HES’in ÇED raporu olmadığı ortaya çıktı. Çevre ve Ekoloji Hareketi Avukatları tarafından yapılan açıklamada, dört işçiye mezar olan HES için verilen ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararına karşı yöre halkı tarafından açılan davanın yerel mahkeme tarafından reddedildiği belirtilerek, “hâkimler davacıların dertlerini dinlemiş olsa 4 işçinin cansız bedeni toprak altından çıkartılmayacaktı” denildi. Valilik ise kazanın ardından denetimlerin arttırıldığını açıkladı.
‘Enerji ihtiyacı’ yalanı ölüm kaynağı oldu
Giresun’un Dereli ilçesinde yapımı devam eden Aksu Vadisi Kaybaşı Baybahan Regülatörü ve Doruk HES’in inşaatı sırasında meydana gelen heyelan nedeniyle çöken beton duvarın altında kalan Erdem Eren, Kerem Erdem, Kenan Özdemir, Mustafa Yiğit adındaki dört işçi yaşamını yitirmiş, Zafer Kırlak ise ağır yaralanmıştı. Çevre ve Ekoloji Hareketi Avukatları (ÇEHAV) tarafından yapılan açıklamada, iş güvenliğinin maliyet kalemi olarak görüldüğü bir sosyo-ekonomik sistemde yaşandığı belirtilerek, gerçekdışı olduğu öne sürülen ‘enerji ihtiyacı’ söylemi kullanılarak insan eliyle inşa edilen HES, termik, nükleer santraller ve barajların ölüm kaynağı olduğu görüşü savunuldu.
Hakimler davacıları dinleseydi dört işçi ölmeyecekti
Kayabaşı HES’in faaliyetine ilişkin verilen ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı sebebiyle köylüler tarafından açılan ptal davasının, esasa girmeye dahi gerek görülmeden yerel mahkeme tarafından reddedildiği öne sürülen açıklamada, “hâlbuki hâkimler davacıların meramını, dertlerini dinlemiş olsa, bağımsız ve tarafsız bilim insanlarına projenin muhtemel çevresel etkilerini inceletmiş olsa inanıyoruz ki projenin iptaline sebep olacak pek çok eksik husus tespit edilmiş olacak; neticede 4 işçinin cansız bedeni toprak altından çıkartılmayacaktı” denildi.
‘Bakanlık tasdik makamı gibi önüne gelen ÇED’i onaylıyor’
HES’lerde yaşanan bunca ölüme rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve il müdürlüklerinin tasdik makamı gibi önüne gelen her ÇED başvurusunu onaylamaya devam ettiği iddia edilen ÇEHAV açıklamasında, bugün ÇED raporlarında yalnızca yönetmeliklerin sıralandığı ve buna ilişkin hükümlere uymayı taahhüt eden firmalara istediği belgenin verildiği kaydedildi.
Firmaların mevzuata uymalarının olağan bir zorunluluk olduğu bilgisine yer verilen açıklamada, Bakanlığın yapması gereken asıl işin mevzuata uygun tedbirlerin ne olduğunu ve hangi işin nasıl yapılacağının en ince ayrıntısına kadar şirketlere taahhüt ettirmek ve bunu denetlemek olması gerektiği ifade edildi.
Giresun Valisi hararetli bir HES savunucusu
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bu görevi yapmadığının iddia edildiği açıklamada, bakanlığın ÇED sürecinde genel ve soyut taahhütler alarak firmalara proje sahasında dilediği gibi çalışacağı bir ortam sağlayarak denetim görevini de ihmal ettiği görüşüne yer verildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Giresun İl Müdürlüğü’nün, kazanın olduğu HES’e ilişkin ÇED raporunun hazırlanmasına gerek görmediği belirtilen açıklamada, Giresun valisinin de hararetli bir HES savunucusu olduğu iddia edilerek, “ÇED raporunun hazırlanmasına bile gerek görmeyen valilik, söz konusu HES’i hangi tarihlerde kaç kez denetlediğini, bu güne kadar uygunsuz hangi faaliyeti hakkında tutanak tuttuğunu, idari yaptırım kararı uygulayıp uygulamadığını ayrıca açıklamalıdır. Biz biliyoruz ki Türkiye’de ÇED’ler yasak savma anlayışı ile hazırlanmakta ve kabul edilmektedir. Biz biliyoruz ki firma gerektiği gibi denetlenmiş olsa bu kaza yaşanmayacaktı. Biz biliyoruz ki bu kazanın sorumlusu başta firma yetkilileri olmak üzere; Giresun Valiliği, Devlet Su İşleri, ÇED Denetim ve İzleme Genel Müdürlüğü’dür. Bu kurumlar görevini gereği gibi yerine getirmiş olsalar bu vahim kaza yaşanmayacaktı” denildi.
Sorumlular yargılanmalı
Derelerin kurutulmaya, toprakların kamulaştırılmaya, dağların yıkılmaya, vadilerin insansızlaştırılmaya ve işçilerin de öldürülmeye devam edildiği görüşüne yer verilen açıklamada, “Türkiye’de ‘çevresi için mücadele eden Çevre ve Ekoloji Hareketi Avukatları olarak bizler katliamda sorumluluğu olanların yargılanmayacağını, hakikatli bir adaletin onların kapılarına -en azından şimdilik- erişemeyeceğini biliyoruz. Buna rağmen bizler, toplumsal adaletin gerçekleşmesi adına, insani ve hukuki sorumluluklarımız gereği mevcut tüm adli süreci işletmek için çalışacağız. Bu maksatla, ‘sorumsuzların’ yalanlarına karşı, ölümlerin nedenleri hakkında kamuyu bilgilendirip, bu vahim kazada sorumluluğu olan herkesin yargılanması için tüm kamu kurumlarını göreve çağırıyoruz” ifadelerine yer verildi.
Giresun Valiliği: ‘HES denetimlerini arttırdık
Giresun Valiliği tarafından önceki gün yapılan açıklamada ise Vali Dursun Ali Şahin’in talimatıyla ildeki HES inşaatlarındaki denetimlerin arttırıldığı kaydedildi. 2012 yılı içinde 16 HES’in denetlendiğinin altı çizilen açıklamada, bir HES’in faaliyetinin durdurulduğu, ÇED raporlarına uymayan HES’lere ise toplam 159 bin 829 lira para cezası uygulandığı belirtildi.
Yusuf Yavuz
