Kaynak: Star Gazete, 7 Ağustos 2012
Damacana suların uygun ortamda üretimi ve dağıtımı için bir dizi önlemi uygulama kararı alan Sağlık Bakanlığı, üretim tarihi gibi bilgilerin yer aldığı birer kimlik verilecek damacanaların, tıpkı ilaçlar gibi takip sistemiyle izlenmesini hedefliyor.
Vatandaşların bu bilgilere cep telefonundan bile ulaşabilmeleri, bakanlığın hedefleri arasında yer alıyor.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çevre Sağlığı Daire Başkanı Hüseyin İlter, damacana su denetimleri ve alınacak önlemlerle ilgili AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
2009 yılının Temmuz ayından sonra damacana sularla ilgili ruhsat yetkisinin valiliklere devredildiğini, denetimlerin ise hem valilikler hem de Sağlık Bakanlığı’nca yapıldığını anlatan İlter, üretim kapasitesi en düşük firmanın bile 4 kez il halk sağlığı müdürlüğü, bir kez de Sağlık Bakanlığı olmak üzere yılda 5 kez denetimden geçtiğini söyledi.
Denetimlerde dikkat edilen hususlar
İlter’in verdiği bilgiye göre, bu denetimlerde tesisin hijyenik şartlarda faaliyet gösterip göstermediği, başka bir su markasına ait kapların kullanılıp kullanılmadığı, yıkama ve durulama ünitesinin durumu, yıkama suyu sıcaklığı, laboratuvarın koşulları, personelin kurallara uyup uymadığı, taşıma, depolama ve satış gibi unsurlara bakılıyor.
Açıklanan son denetimlerde de alınan numuneler belirli illerdeki yetkili laboratuvarlarda analiz edildi.
Damacanaların yıkama ve durulama sularından da örnekler alınarak incelendi. Ayrıca tesisten dağıtılmak üzere gönderilecek sulardan da numuneler alındı.
”Numunelerin laboratuvarlara firmalar tarafından taşındığı” iddiasına da yanıt veren İlter, ”Bu denetimler bakanlığımızca sürekli yapılır. Bazen firmalar güvenli taşımanın sağlanması talebinde bulunur, bizde numuneleri mühürler ve buna izin veririz. Bunların değiştirilmesi söz konusu olamaz. Ancak son denetimlerde numuneler kendi birimlerimiz tarafından laboratuvarlarımıza taşındı” diye konuştu.
”Sorun yıkama aşamasında tespit edildi”
Sağlıklı bir mikrobiyolojik analiz için en az 48, ortalama da 72 saat geçmesi gerektiğini ifade eden İlter, bu süre içinde şüphelenilen durum olması halinde testlerin tekrarlandığını, hatta numunelerin daha üst düzey laboratuvarlara gönderildiğini söyledi.
Denetimlerde değerlendirmelerin iki aşamada yapıldığını bildiren İlter, ilk aşamada damacanaların yıkanma ve hijyen durumuna bakıldığını söyledi.
Tekrar tekrar kullanılan damacanaların insan sağlığına zararlı olmaması için temizlik kurallarına dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden İlter, şunlara kaydetti:
”Damacanaların 50-70 derece sıcak suda yıkanması gerekiyor. Aksi halde mikroorganizmalar temizlenemez. İşte sorun daha çok bu yıkama aşamasında tespit edildi. Dezenfektan madde ya yüksek miktarda kullanılıyor, ki bu takdirde insan sağlığına zararlı bromat seviyesi yükseliyor. Dezenfektan madde az kullanıldığında ise damacana yeterince temizlenmiyor. O zaman da mikroorganizmalar ürüyor. Uygunsuz olduğu belirlenen damacana sularda da tespit edilen sorun buydu.”
Satış noktaları
Denetimlerde piyasadaki satış noktalarının da gözden geçirildiğini belirten İlter, dolumdan satış aşamasına kadarki süreçte sıkıntılar belirlendiğini söyledi.
Üreticilerin satış noktaları üzerinde denetim uygulamadığını belirten İlter, ”AB mevzuatına uygun çıkarılan yönetmelik bu konuda net değil. Biz bu yönetmelikte değişikliğe giderek üretici firmaya satış noktası bazında da daha fazla sorumluluk yükleyeceğiz. Üretici firma damacana suyun güvenliği konusunda kaynaktan tüketiciye ulaşıncaya kadar sorumlu olacak” şeklinde konuştu.
”Uygunsuzluk tespit edilen seriler toplanır”
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çevre Sağlığı Daire Başkanı Hüseyin İlter, ”Denetimlerde uygunsuzluk tespit edilen su markalarının satışının sürdüğü” iddiasına da şu yanıtı verdi:
”Denetimler sırasında uygunsuzluk tespit edilen serilerle ilgili toplatma kararı verilir ve firmaya uygunsuzluğu gidermesi için 1 haftalık süre verilerek tesisi kapatılır. Bir hafta sonunda uygunsuzluk giderilirse tesis faaliyete devam edebilir. Uygunsuzluk tespit edildiği belirlenen markaların piyasadaki örneklerinin depolardaki diğer serilere ait olduğunu tahmin ediyoruz. Ama vatandaşlarımızdan gelecek ihbarlar doğrultusunda da gerekli önlemleri alırız.”
İlter, firma tarafından toplanan suların depolarda muhafaza edilerek halk sağlığı yetkililerince imha edildiğini bildirdi.
Alınacak önlemler
Hüseyin İlter, damacana suların güvenliğinin artırılmasına yönelik alınacak önlemlerle ilgili de bilgi verdi.
Alınacak önlemlerin başında Ambalajlı Su Takip Programı’nın hızlandırılması geldiğini bildiren İlter’in verdiği bilgiye göre şu düzenlemeler uygulamaya sokulacak:
-Üretim tarihi, kaç kez dolum yapıldığı, üretici firma gibi bilgilerin yer aldığı birer kimlik verilecek damacanalar, tıpkı ilaçlar gibi takip sistemiyle izlenecek.
-Vatandaşlar bu bilgilere cep telefonundan bile ulaşabilecek.
-Dolum tesislerinde etkin yıkama, durulama ve dezenfeksiyon yapabilen su dolum makinelerinin kullanılması için önlem alınacak, firma modernizasyonu sağlanacak.
-Satış noktaları ve nakil araçlarının modernizasyonu, üretici firma bilgilendirmesi, uygun koşullarda depolama ve satış sağlanacak.
-Su Takip Programı’nın hazırlık aşamaları hızlandırılacak ve firmalara ait laboratuvar verileri dahil her türlü veri anlık izlenebilecek.
-Üretici firmalar su dolumundan tüketiciye ulaşım aşamasına kadar sorumlu tutulacak ve oto kontrol mekanizması geliştirilecek.
-Damacana kullanım süresi ve dolum sayısına kısıtlama getirilecek.
