Kaynak: Yeni Şafak, 3 Ocak 2011, Orhan Turan
Mart 2012’de elektrik üretimine başlayacak olan “Deriner Barajı” yüzünden 4 köyde bulunan 7 Osmanlı ve Selçuklu eseri suya gömülecek. Tarihi eserlerle ilgili kurulan Bilimsel Komisyon kararına göre koruma; tarihi eserlere ait maket yapımları ve belgesel filmleriyle sağlanacak.
Yapımına 1996 yılında başlanan Artvin Deriner Barajı, Mart ayında su tutmaya başlayacak. Barajın su altında bırakacağı yerler arasında ise Karadeniz’in en önemli tarihi eserleri bulunuyor. Bölgenin en eski yapısı olan Deriner Köprüsü’nün de sular altında kalacağını belirten aktivistler, baraj inşaatına karşı çıkmadıklarını belirterek, tarihi eserlerin güvenli bir yere taşınmasını talep ediyor. Konuyla ilgili olarak hazırlanan 13 maddelik bilirkişi raporunda ise eserlerin maket yapımı ve belgesel film çekimiyle korunabileceği savunuluyor.
Mart ayında elektrik üretmeye başlayacak Artvin Deriner Barajı, Artvin merkeze bağlı 4 ayrı köydeki tescilli kültür varlıklarını suya gömecek. Berta Köyü’ndeki Selçuklu eseri Berta Köprüsü, Ferhatlı köyündeki Selçuklu Ferhatlı Köprüsü, Zeytinlik Köyü’ndeki tarihi Saltuklu, Aşağı Kümbet ve Yukarı Kümbet ile Osmanlı dönemine ait 1857 yapımı Zeytinlik Merkez Camii ve Oruçlu Köyü’nde bulunan 1907 yapımı Oruçlu Köyü Camii ile 1870’lerde yapıldığı düşünülen tarihi gümrük binası su altında kalacak yapılar arasında yer alıyor. Su altında kalacak olan tescilli kültür varlıkları arasında bin 250 yıllık tarihi çınar da bulunuyor.
Berta Köprüsü Taşınabilir
Kültür Bakanlığı kararıyla çeşitli üniversite ve kuruluşlardan seçilen bilim adamlarından oluşan ‘Bilim Komisyonu’ kararı ise bölge halkını hayrete düşürdü. Bölge halkı, tescilli eserlerin taşınarak uygun bir yerde yeniden inşa edilmesini talep ederken komisyonun, koruma amacıyla ‘fotoğraf albümü oluşturulması’ kararı aldığını söyleyen aktivistler, Bakan Günay’a seslenerek, en azından Berta Köprüsünün fiziki olarak taşınmasını istedi.
Aralık 2010 tarihli 13 maddelik komisyon kararlarına göre, bazı eserler için ‘yeniden yapım’ tekniği uygun görülürken, Berta köprüsü için belgesel ve maket önerildi. Raporda “Su altında kalacak tarihi eserlerin nitelikli belgesel filmlerinin yapılması, tescilli kültür varlıklarının en az 1/20 oranında maketlerinin yapılması” ifadeleri yer alıyor. Aktivistlerse bu eserin başka bir bölgeye taşınması gerektiğini vurguluyor.
Dünyanın 3. büyüğü
Artvin’den geçen Çoruh Nehri üzerine inşaa edilen ve 249 metre yüksekliği ile Türkiye’nin en büyük, dünyanın 3. En büyük barajı olan Dernier Barajı’nın yapımına 1988’de başlanmış ancak uzun yıllar inşaat faaliyetinde mesafe alınamamıştı. 1996’dan itibaren hızlanan inşaat, 2010’da ise yoğunlaştırılarak bitme aşamasına getirildi. Artvin’de çekimler yapan Discovery kanalı da barajı ‘Mühendislik Harikası” seçmiş ve aynı adlı programda yayınlanması için çekimler yapmıştı.
