Yağmur suyu hasadı öncüsü Rajendra Singh’e, oldukça saygın bir ödül olan Stockholm Su Ödülü, İsveç kralı Carl Gustav tarafından geçtiğimiz ağustos ayında takdim edildi.
‘International Rivers’ organizasyonunun uzun zamandır destekçisi olan Singh, 30 yılını, geleneksel bilgilerin yeniden uygulamaya konması için çalışarak ve kuzey Hindistan’da yer alan memleketi Rajashtan’a küçük yağmur suyu göletleri inşa ederek geçirdi. Singh’in çalışmaları sayesinde, Rajashtan’da yer alan beş adet nehir hayata döndü ve bini aşkın köy şimdi tekrardan temiz içme suyuna güvenilir bir biçimde erişebiliyor.
Singh, ödülü kabulünün ardından beş kıta üzerinde beş yıl sürecek bir yürüyüş yapmayı planlamış. Bu yürüyüş, kendi projesi olan ‘Dünya Su Barış Yürüyüşü’ kapsamında gerçekleşecek ve diğer katılımcılar ile birlikte su sorunlarına halk tarafından çözümler tasarlanan yerler ziyaret edilecek. İklim değişikiği etkilerinin artması ile giderek yaygın hale gelen seller ve kuraklıklar ile baş etmenin alternatif yöntemlerini araştıracak olan Singh, yerel çözümleri dünyanın başka yerlerine uyarlamanın olanaklarını da bizzat kendisi inceleyecek.
Sakin Bir Devrimci
Rajendra Singh, alaycı bir mizah duygusuna sahip olan sakin bir devrimci.
2 Ekim 1985 tarihinde, o zamanlar genç bir ayurveda doktoru olan Singh, bütün dünyevi eşyalarını sattı ve küçük bir arkadaş grubuyla oldukça fakir bir bölge olan Rajashtan’a doğru yola çıktı. Burada Bhikampura köyünde tıbbi uygulamalara başladı ama kısa bir süre sonra yerel nüfusun asıl sorununun susuzluk olduğunu farketti. Onlarca yıl boyunca süren madencilik faaliyetleri ve ormanların tahrip edilmesi sonucunda yeraltı suyu düzeyi gitgide azalmıştı. Suyun korunması ile ilgili olarak geneksel yöntemleri terk eden yerel çiftçilerin bunun yerine kullandıkları modern sondaj kuyuları su düzeyini hızlı bir biçimde aşağı çekti.
Rajendra Singh, Tarun Bharat Sangh ismindeki kuruluşu aracılığıyla gençleri de seferber edip geleneksel yağmur suyu depolarını ve toplama havuzlarını kum vb. ince parçacıklı kalıntılardan temizlemeye başladı. Aynı zamanda, köylüleri topraktan yapılmış küçük boyutlu kontrol bentleri yapmaları için teşvik etti. Muson yağışları geldiğinde, bu su toplama havuzları ve kontrol bentleri yağmur suyunu muhafaza ederek, yeraltı su seviyesinin yeniden yükselmesini ve kurumuş kuyuların tekrardan dolmasını sağladı. 375 adet kontrol bendi inşa edildikten sonra, 60 yıldır kurumuş durumda olan Arvari Nehri yeniden akmaya başladı. Bu esnada, Rajendra Singh’in başlattığı hareket, 8600 su toplama havuzu inşa etti, Rajashtan’da kuruyan beş nehirin tekrar akmasını sağladı ve bin civarında köyü böylece tekrar hayata döndürdü.
Singh, inatçı, sabırlı ve tutkulu birisi. Hayır amaçlı yürüyüşleri ve su ile ilgili konuşmaları vasıtasıyla, tüm Hindistan genelinde köylülere eğitimler verdi ve onları güçlendirdi. Aynı zamanda, Loharinag Pala hidroekeltrik santrali gibi çevreye ve yerel halka zarar verecek olan baraj projelerine karşı olan mücadeleleri destekledi ve deneyimlerini Dünya Barajlar Komisyonuna taşıdı.
İlk yıllarda, Rajendra ve iş arkadaşları çeteler tarafından defalarca saldırıya uğradılar ve ağır baskılara maruz kaldılar. Bu sırada, yağmur suyu öncüsü, Hindistan’da ve dünyada geniş bir şekilde tanınmaya başladı.
İklim değişikliğini yaşadığımız bu zamanlarda, merkezi olmayan su yönetim metotları, daha da şiddetlenen kuraklık ve seller ile başa çıkmak için her zamankinden daha fazla önem kazanmaktadır. Rajendra Singh, “Yağmur suyu hasadı ve yeraltı su kaynaklarının yeniden doldurulması çalışmalarından dolayı, bölgemizde kuraklık ve sellere olanak yoktur” şeklinde faaliyetlerini yorumluyor. “Yürüttüğümüz bu çalışmalar, kuraklık ve sel problemlerini küresel ölçekte çözebilecek bir yoldur.”
Hindistan’ın yağmur suyu öncüsü büyük saygı görmeye başlasa da, kendisinin tabandan yukarı yaklaşımı hâlâ güçlü ana kurumlar tarafından göz ardı edilmekte ve reddedilmektedir. 2003 yılından bu yana, Dünya Bankası “su kaynaklarını mobilize etmek için kullanılan kolay ve ucuz seçeneklerin çoğunlukla istismar edildiğini” ve Hindistan gibi ülkelerin büyük barajların inşasına geri dönmesi gerektiğini iddia etti. Rajendra Singh’in hayatı, bu işin tersinin doğru olduğunu kanıtlıyor.
Stockholm Uluslararası Su Enstitüsü yetkili müdürü Torgny Holmgren, Stockholm Su Ödülü’nü duyururken, “Singh bir umut ışığı” dedi ve ekledi “O tam anlamıyla, köyleri hayata geri getirdi. Yaşadığımız süre içinde eğer sürdürülebilir su kullanımını sağlamak istiyorsak, Singh’in derslerini ve eylemlerini kâlpten benimsememiz gerekir.”
Tebrikler Rajendra Singh!
Kaynak: Peter Bosshard, International Rivers
Çeviri: Ezgi Ercan
1988 yılında İzmir’de doğdu. İstanbul Üniverstesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduktan sonra İsveç’te Lund Üniversitesi’nde Çevre Bilimleri ve Sürdürülebilirlik üzerine Swedish Institute (SI)’den burs alarak yüksek lisans yaptı. Lisans tezini Türkiye’deki alternatif enerji kaynakları ve küresel ısınma hakkında yazdı. Yüksek lisans tezi için Güney Afrika’daki ilkokullarda çevre eğitimi ve aktif öğrenme teknikleri üzerine yerel kuruluşlar ile birlikte çalışmalar yürüttü. Şimdiye kadar kendi çalışmaları, farklı üniversiteler ve çevre kuruluşları için teknik çeviriler yapan Ezgi, su ve çevre kalitesi konusunda da laboratuar ve çalışma deneyimine sahip ve Stockholm’de yaşıyor.
Email: [email protected]
